Stemverklaring

Net als de meesten van u heb ik de grondwet niet gelezen. Het is ook onbegonnen werk, het gaat over alles en het gaat over niets, Het is een onwaarschijnlijk gedetailleerde en tegelijk ongekend vage intentieverklaring. Net als u ben ik daarom aangewezen op samenvattingen, folders, de media en uitspraken van politici en deskundigen.

Net als de meesten van u heb ik de grondwet niet gelezen. Het is ook onbegonnen werk, het gaat over alles en het gaat over niets, Het is een onwaarschijnlijk gedetailleerde en tegelijk ongekend vage intentieverklaring. Net als u ben ik daarom aangewezen op samenvattingen, folders, de media en uitspraken van politici en deskundigen. Maar ook het traject “informatie vergaren” is een pad met vele valkuilen. Niemand is het met elkaar eens en iedereen gebruikt argumenten die vaak compleet tegenstrijdig zijn. Verder gaat de discussie vaak over detailkwesties, zoals de vraag of Nederland straks nog iets te zeggen heeft over – kort door de bocht – de dierentuinen. Kort door de bocht schrijf ik, maar op het internet ben ik deze discussie tegengekomen. Nu, een week voor het referendum ben ik eruit. Niet dank zij de discussie in Nederland, want die is niet meer te volgen. Voordat ik u mijn keuze onthul en hoe ik hiertoe gekomen ben, wil ik u meenemen door de valkuilen en de vaak tricky argumenten die ik onderweg tegenkwam.

De politici
Bij de landelijke politiek zien we iets merkwaardigs. Van GroenLinks tot de VVD zijn de politieke partijen vóór de grondwet. De tegenstanders vinden we bij de meest linker én de meest rechtervleugel van de politieke staalkaart: de SP en de Groep Wilders. In de media zetten zij daarbij de toon met hapklare oneliners. Het is een opmerkelijk verbond, de Groep Wilders en de SP. Ik vind het daarom interessant om de argumenten van deze partijen langs elkaar te leggen. Waar gaat Europa naar toe indien de grondwet wordt aangenomen? Volgens Geert Wilders zal dat een Super Staat zijn en op de website van de SP valt te lezen dat Jan Marijnissen zich de vraag stelt of Nederland van de kaart zal raken en haar identiteit zal verliezen. Die vraag beantwoord hij met ja.
Ik vraag me oprecht af waarom de twee tegenpolen Marijnissen en Wilders zich zo laten leiden door hun angstgevoelens. Nu is het namelijk nog niet mogelijk om uit de EU te stappen. Als de grondwet wordt aangenomen wel. Alle reden dus voor de eurosceptici om voor de grondwet te stemmen. Dat het mogelijk wordt om als land uit de EU te stappen, ontkracht het idee van een Super Staat volkomen. Welke Super Staat zou het toelaten dat een deel zich afsplitst?
Het argument van de super staat is verder het enige waar de SP en de Groep Wilders over eens zijn. Zo zal volgens de SP de EU een liberaal bolwerk worden waarin de vrije ondernemers hun gang kunnen gaan, terwijl Wilders juist waarschuwt voor een woud aan bureaucratische regels.

Het Kabinet
De politici van het kabinet bakken er met hun ja-campagne tot nu toe niets van. Dat valt niet te ontkennen, maar het is ook niet vreemd, want dit ramp kabinet (denk aan het milieubeleid, de toenemende polarisatie en intolerantie, het afbrokkelende sociale stelsel, het mislukte economische beleid) bestaat uit de middelmaat. We zien een minister Zalm die er geen heil in zag om te folderen en een minister Brinkhorst die het referendum eigenlijk maar niets vond. Zo heeft het kabinet kaartjes bedacht met argumenten. Kaartje 12 zegt dat Nederland een vetorecht heeft bij de vaststelling van de Europese begroting. Ik moet Wilders gelijk geven als hij zegt:: “Dit is niet nieuw, dat was al zo en dat is dus geen argument.” Daar heeft hij volkomen gelijk in. Maar is daarmee de knullige argumentatie van het kabinet gelijk een reden om tegen de grondwet te stemmen? En wat te denken van staatssecretaris Atzo Nicolaï van Europese Zaken die ons verzekert dat het grondwet verdrag niets nieuws bevat en enkel de bestaande Europese verdragen en arrangementen bezegelt. Dat is niet waar want wel degelijk bevat de grondwet nieuwe elementen. Een kabinet in opperste verwarring. En eerlijk is eerlijk: ook ik heb overwogen tegen te stemmen om het kabinet een hak te zetten. Wat zouden ze te kakken staan in internationaal verband, indien het Volk van Nederland Nee zou stemmen. Ik heb me echt moeten vermanen om deze overweging niet mee te nemen in mijn stembesluit. Maar het referendum is geen afrekening met het kabinet, ook oppositiepartijen als PvdA en GroenLinks zijn voor de grondwet.

De Grondwet
Uit de discussies maak ik op dat de grondwet verre van volmaakt is en op tal van terreinen voor verbetering vatbaar is. Ik lees op de site van de Dierenbescherming dat met de grondwet er kansen zijn voor minder dierenleed. Maar op andere sites lees ik dat het stierenvechten niet verdwijnt met de grondwet. Amnesty International blijkt voor de grondwet te zijn omdat de grondrechten van burgers eindelijk geregeld worden. Zo schrijft de Chronisch Zieken en Gehandicaptenraad: “Met de Europese Grondwet zijn een aantal rechten van mensen met een handicap beter geregeld. Bijvoorbeeld het recht op gelijke behandeling. Toch lees ik bij de SP over de gevaren voor het sociale beleid.
Ik vrees dat in deze discussie vaak appels met peren worden vergeleken en dat men naar believen uit de grondwet haalt wat in het eigen straatje van pas komt, met alle verwarring van dien. Zo komen we er dus niet uit.

Mijn keuze
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joschka Fischer zette me op het juiste spoor. Niet het gebrabbel van Balkenende of de demagogie van sommige mediabespelers, maar een Duits politicus die in een paar penseelstreken een overtuigend verhaal schilderde en vanuit de basis vertelde waar het ook al weer om draait. Hij deed dat in het programma Buitenhof. Fischer hield er een gloedvol en inspirerend betoog over de noodzaak van Europese Integratie. Terecht zei hij dat de geschiedenis heeft geleerd dat nationalisme slecht uitpakt in Europa, met de situatie op de Balkan als meest recent voorbeeld. Zo is zijn generatie de eerste die niet in oorlog met Frankrijk is geweest. Ook toonde hij desgevraagd aan, dat de EU geen superstaat wordt en dat binnen de EU de belangen van de kleinere landen gewaarborgd blijven. Omgerekend per hoofd van de bevolking heeft een Luxemburger de meeste invloed en een Duitser de minste, door de wijze waarop de stemverhoudingen zijn geregeld. Terecht ook, wees Fischer op de noodzaak van verdere integratie van het oosten en westen van Europa voor een veilige en stabiele toekomst. Dit proces is ontstaan in 1989 bij de val van de muur. Economische vooruitgang in landen als Polen is ook goed voor óns. De kans dat dit gebeurt is groter binnen de EU dan daarbuiten, wat blijkt uit de ontwikkeling die landen als Spanje en Portugal hebben doorgemaakt. Fischer wees ook op de ontwikkelingen in Oekraïne, de vreedzame democratische revolutie die zonder de EU niet gelukt zou zijn.

Al met al ga ik dus, met alle aarzelingen die ik had, voorstemmen, ondanks alle gebreken die de grondwet ongetwijfeld kent. Ik laat me ook niet meer leiden door propagandistisch entertainment van wie dan ook. Europa is onomkeerbaar. Ik ben ervan overtuigd geraakt dat het “project Europa” mét een grondwet meer waarborgen krijgt voor democratie, het milieu, economische vooruitgang en de grondrechten van burgers. En het is een feit: de grondwet is in openheid tot stand gekomen en wij mogen als burgers de finale keuze maken. Als dat geen vooruitgang is? En mochten we ons toch vergissen en mocht over 25 jaar blijken dat de EU in de toekomst zich echt tot een Super Staat heeft ontwikkeld, die de kleine landen knecht, dan kan de volgende generatie er alsnog uitstappen.

Onder deze link kunt u het interview met Fischer terugzien:
http://www.vpro.nl/programma/buitenhof/afleveringen/22038356/items/22549160/

Frans Vliegenberg
Fractievoorzitter GroenLinks Asten