40 jaar internetverbinding bij de TU/e en 25 jaar DSE internet voor particulieren
Het internet is een medium dat een enorme vlucht heeft genomen. Het ‘net’ is alom aanwezig in de samenleving en domineert voor een groot deel onze communicatie van nu. In het straatbeeld, op een terras of in het openbaar vervoer, overal zijn mensen druk in de weer met hun smartphone: berichtjes versturen, internet bankieren, het opzoeken van informatie en vele andere mogelijkheden die ‘het net’ hen biedt. De toename is vooral het gevolg van de lagere prijzen voor mobiel internet. Voor 15 euro per maand heb je al aardig wat aan internetmogelijkheden op je mobiel. Wie wil pronken met zijn mobiel betaalt wat meer voor dit digitale genot. We lopen in Europa voorop met deze ontwikkeling en we zijn in Europa zelfs koploper met internettoegang en mobiel internetgebruik.[1]
Dat was 25 jaar terug nog wel even anders in Nederland. Slechts driehonderd particulieren hadden begin 1993, naast de universiteiten, toegang tot het internet op hun PC. Een telefoon bestond voor bijna iedereen nog uit een vaste lijn…
Voordat in 1994 het GSM netwerk werd uitgerold was een mobiele telefoon alleen betaalbaar voor mensen met een ruime beurs. De prijs van een Nokia 101 begin jaren negentig: 5000 gulden, nu kost zo’n mobiel met dezelfde eigenschappen 40 euro.
In 1995 kostte een Nokia 2110 GSM nog zo’n 1300 gulden. Betaalbaar begon het mobieltje pas te worden met de Nokia 3210 uit 1999. Hoewel bellen en sms’en in 2000 nog vrij prijzig was: zo’n vijftig cent per sms. Hilarisch vinden we nu het YouTube filmpje [2] “Mobiel bellen in 1998”. “Ik heb een gewone telefoon, waarom zou ik een mobiele telefoon moeten hebben?” zegt een man. Een vrouw vertelt verbaast “ben je aan het fietsen en dan wordt je gebeld”. Twintig jaar later wordt bellen, appen of mobiel gebruik op de fiets verboden. Dat kun je in die tijd nog onbekommerd doen. Maar de vele ongelukken die het gebruik ervan veroorzaakt brengt daar uiteindelijk verandering in: het wordt vanaf 1 juli 2019 strafbaar. In de auto’s is mobiel gebruik al sinds 2002 verboden maar voor veel mensen nog “ooooh zo verleidelijk” om het verbod te negeren. Met de komst van de iPhone 1 in 2007 en de Android mobiel in 2008 kwam mobiel internet pas echt opgang.
Internet heeft ons in zijn greep en laat ons voorlopig ook niet los. De opkomst van PC en internet is de Derde Industriële Revolutie en loopt nu al over in de De vierde industriële revolutie met verder robotisering en andere kunstmatige intelligentie. De digitale wereld blijft in ontwikkeling en is nog lang niet af.
EINDHOVENSE INTERNET PIONIERS
Ooit begon de Derde Industriële Revolutie in Eindhoven. Op 31 december 1979 kwam bij de TU/e het “internet” binnen en werd ook het internetadres www.tue.nl geregistreerd. Overigens kregen alle Nederlandse universiteiten in die periode een soort internet verbinding. Zo’n 15 jaar blijft het internet vooral een intern gebeuren. Vanuit de universiteit en Hogeschool Eindhoven starten vanaf midden jaren negentig allerlei initiatieven, zoals de zoekmachine Ilse in 1996 waarvan het hoofdkantoor de eerste jaren zelfs in Eindhoven gevestigd was. Enkele jaren eerder, in 1993, werd eveneens vanuit de universiteit Eindhoven De Dutch Home Page (DHP) opgericht: de eerste Nederlandse Directory website.[4] En voorjaar 1994 het belangrijke “Internet Access Eindhoven (IAE).
De basis voor internet voor particulieren wordt begin jaren negentig in Eindhoven gelegd. Het zijn vier pas afgestudeerde TU/e studenten die 1994 het “Internet Access Eindhoven (IAE)” bedenken. Internet broeide al een jaar eerder in Amsterdam rondom Hack-Tic en daaruit voortvloeiende oprichting van XS4ALL, de eerste Internetprovider voor particulieren. De op de TU/e in Eindhoven afgestudeerde studenten wilden dit ook en schafte vervolgens 15 modems aan die werden verbonden met het internet van de TU-universiteit. De verbinding verliep via een telefoonlijn, modem en PC. Hierna werd het mogelijk om vanuit huis vijftien mensen tegelijk te laten inbellen.
[3] Zie de links onderaan
Toen Microsoft’s Windows 95 uitkwam was het nog niet geschikt voor internet en dat viel alleen met een update cd-rom aan te passen. Vrijwel iedereen gebruikte in die tijd Netscape Navigator dat, eveneens alleen met een cd-rom, geïnstalleerd kon worden.
Met Windows 98 verkreeg men pas echt internettoegang en ging Microsoft met Internet Explorer de concurrentie aan met Netscape, door dit gratis in Windows te stoppen.
Een XS4ALL abonnement in 1999 kostte nog 99 gulden per maand. Voor de verbinding moesten, buiten de abonnementskosten, ook nog eens 650 gulden aan aansluitkosten worden betaald. De klant kreeg toen daarvoor 1 Mbps downloadsnelheid. Nu 20 jaar later is 40,1 Mbps de minimale snelheid voor zo’n 50 euro per maand en het duurste Ziggo abonnement bestaat uit 400 Mbit/s. Het Eindhovense glasnetwerk Trined biedt een snelheid van 500 Mbps aan. De internetsnelheid zal de komende jaren blijven groeien naar Gigabit per seconde. De overheid stimuleert deze ontwikkeling. Zo heeft het kabinet in 2018 besloten dat dit in 2023 beschikbaar moet zijn: Snel internet, overal beschikbaar, voor iedereen: vast en mobiel. Het kabinet stelt als doel dat alle Nederlanders in 2023 over snel vast breedbandinternet (minimaal 100 Megabit per seconde) beschikken. Een grote meerderheid moet in datzelfde jaar een nog eens tien keer zo snelle verbinding (1 Gigabit per seconde) hebben. [5]
DIGITALE STAD EINDHOVEN
Op zaterdag 31 december 1994 schreef het Eindhovens Dagblad dat Eindhoven de tweede digitale stad van Nederland was geworden. De dag hiervoor was Digitale Stad Eindhoven (DSE) officieel opgericht en ging online via een computer bij de TU/e. Met een internetaansluiting kon je DSE bereiken en een paar maanden later was rechtstreeks “inbellen” met een modem mogelijk. Dankzij het DSE initiatief was dit voor het Eindhovens dagblad ook een digitaal begin met ED online op de DSE server: hiermee werd het Eindhovens dagblad de eerste Nederlandse Digitale krant.[6]
De Digitale Stad Eindhoven paste precies in het optimistische plaatje van de eerste internet jaren: gratis toegang tot informatie voor iedereen en mensen met elkaar verbinden. De wereld werd een dorp en kennis was voor iedereen beschikbaar. Voor een deel hebben zijn met hun non-profit initiatief veel mensen op weg geholpen in hun eerste stappen op internet en gratis webruimte beschikbaar te stellen. De eerste jaren hielden zij veel voorlichtingsbijeenkomsten, cursussen en hadden veel enthousiaste vrijwilligers.
Het 10 jarig bestaan van DSE wordt groots gevierd op vrijdag 18 febr. 2005 met het DSE-symposium “Internet … een spiegel van de samenleving?” Glasvezel dat zou nieuwe digitale diensten mogelijk maken. Dat trok overdag zo’n 300 honderd bezoekers en ’s avonds was er een gebruikersmarkt voor de DSE gebruikers met live muziek en laptops presentaties. Ook hier waren meer dan 300 bezoekers aanwezig. Tevens was er de eerste uitreiking van de Eindhoven Internet Award. Deze prijs ging toen naar ThinkQuest, de onderwijswebsite. In 2008 gaat de 2e award naar Henri Smits, initiatiefnemer van Ons Net Nuenen. Henri Smits regelde met zijn woningcorporatie ‘Helpt Elkander’ naar een breedbandverbinding voor zorg- en alarmfuncties in woningen. In het beginjaar 2004 was in drie maanden tijd 97% van de huur- en koopwoningen in Nuenen (ruim 7.500) aangesloten. Hierdoor kwamen internet en andere breedbanddiensten binnen het bereik van burgers en maatschappelijke organisaties. De derde Eindhoven Internet Award is in 2014 uitgereikt aan onsplatform tv.
Het 20 jarig bestaan, 30 december 2014, is minder groots gevierd maar men is nog steeds trots op wat bereikt is en wat er geleverd wordt. Rien Valk schrijft hierover: “In 2014 zijn we nog steeds een gratis platform voor de regio Eindhoven waar je binnen 10 minuten als inwoner, vereniging of non-profit instelling uit onze regio online kunt zijn, daarbij krijg je 100 MB webruimte, e-mail, fotoalbum, gastenboek en last but not least een geweldige helpdesk. Waar vindt je dat nog? “. Eindhoven is in 2014 nog wel als de enige echte digitale stad overgebleven. [5a]
Vijf jaar later zijn de zorgen groter en staat in oktober 2018 de gebruikersvergadering in het kader van de toekomst van DSE en de veranderingen die daarbij horen. De zorgen: men moet constateren dat de Internet-dienstverlening professioneler is geworden, E-mail en websites zijn nu complexer. Bovendien moeten internetdiensten aan steeds meer wettelijke regels en veiligheidseisen voldoen. “Op termijn kunnen wij met een klein team van vrijwilligers niet het vereiste niveau van beschikbaarheid en veiligheid bieden zoals wij dat graag willen.” laat het DSE bestuur weten in de aankondiging van de gebruikersbijeenkomst op de DSE website. [7]
Hiernaast zijn er ook zorgen over de financiën omdat in 2019 de sponsoring van Claranet (het vroeger “Internet Access Eindhoven) stopt. De uitkomst van deze bijeenkomst is niet vermeldt op de DSE website. Maar duidelijk is dat het nu moeilijke tijden zijn voor de DSE. Deze Eindhovense internetpionier verdient beter: immers het is de verdienste van DSE geweest dat deze tijdens het prille begin van het internet in Eindhoven ervoor gezorgd heeft dat vele mensen de juiste weg op internet vonden en veel websites zijn gehost. Bekijk de geschiedenis van de DSE [8]
Het is ook een hele eer dat de DSE website is opgenomen in het digitale archief van de Koninklijke Bibliotheek (KB). [9] De KB archiveert sinds 2007 de belangrijkste websites van Nederland. Zo voorkomen we, aldus de KB, dat de onderzoekers van de toekomst te maken krijgen met een digitaal gat in ons geheugen.
Ondanks dat het merendeel van de Nederlanders vinden dat ze aardig digitaal zijn, missen ze de achterliggende kennis van het digitaal zijn. Daarin loopt ons land flink achter. Ongeveer 2,5 miljoen Nederlanders hebben moeite met digitale apparaten. “Zo’n 1,2 miljoen Nederlanders hebben nog nooit op internet gezeten” stelt de Staatssecretaris Knops op 12 december 2018 in een brief aan de Tweede kamer. [10] [11] Een belangrijk doel van deze plannen is: iedereen kan meedoen in de (digitale) samenleving.
Na 25 jaar is er nog steeds een doel voor de Digitale Stad Eindhoven.
Jan de Waal
1 https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/05/nederland-koploper-in-europa-met-internettoegang
2 https://www.youtube.com/watch?v=TNwhIHqM60g
3 https://www.eindhovenfotos.nl/ilse.nl.html
4 https://www.eindhovenfotos.nl/dhp.nl.html
5a https://www.dse.nl/node/view/4789
6 https://www.eindhovenfotos.nl/eindhovensdagblad.html
7 https://www.dse.nl/de-toekomst-van-dse/
8 https://www.dse.nl/over-dse/dse-historie/
9 https://www.kb.nl/bronnen-zoekwijzers/databanken-mede-gemaakt-door-de-kb/webarchief-kb
11 https://www.sociaalweb.nl/wetten/kamerbrief-digitale-inclusie-iedereen-moet-kunnen-meedoen
” De uitkomst van deze bijeenkomst is niet vermeldt op de DSE website”
Helaas vind ik nog steeds niks over de uitkomst van die bijeenkomst. Is daar uberhaupt wel iets over online gezet, behalve (vooraf) de datum and locatie?
Kijk eens bij deze link :https://www.dse.nl/onze-digitale-stad-gaat-veranderen/
Wel regelmatig kijken op onze site en de mails van het bestuur lezen die naar het jouw DSE mail adres worden gestuurd. 😉
Persoonlijk vind ik het heel jammer dat we door gebrek aan vrijwilligerscapaciteit de faciliteiten zoals die waren niet langer overeind kunnen houden.
Hoe mooi zou het zijn als wij vanuit Brainport of de gemeente Eindhoven een professioneel ondersteunde digitale stad zouden hebben met gratis e-mail en (beperkte) webruimte voor nieuwe (sociale) initiatieven voor elke inwoner. Een stimulerende plek waar Eindhovenaren kunnen meedenken over hun gemeente en zijn toekomst een digitale G1000.
Eerder schreef ik er op https://www.dse.nl dit over:
Crowdsourcing, kennis uit de massa echt iets voor Eindhoven als de slimste regio ter wereld?
Bijdrage van rienvalk op donderdag 23 juni 2011 om 00:29 uur
Onbenutte kennis in onze regio? In 2004 schreef James Surowiecki The Wisdom of Crowds: Waarom een groot aantal mensen samen slimmer zijn dan een paar. Een ontwikkeling die te maken had met door gebruikers gegenereerde inhoud zoals bijvoorbeeld Wikipedia, wat dankzij de bijdragen (uit de crowd) via internet is uitgegroeid tot een vervanger van onze oude encyclopedieën. In 2006 schreef Jeff Howe in Wired hoe crowdsourcing hielp bijvoorbeeld bij het vinden van een oplossing voor Colgate-Palmolive die met een probleem zaten, hoe krijgen we een fluoridepoeder in een tube tandpasta zonder dat de omringende lucht vervuild wordt. Maar ook hoe fotografen en stockfotobureaus klanten kwijtraakte door het overweldigende aanbod aan beeldmateriaal op internet.
Inmiddels zijn er in Amerika bedrijven en internet community’s die een beroep doen op de crowd van gepensioneerden en andere veteranen die hun kennis nog willen inzetten. Maar niet alleen kennisveteranen, op deze Amerikaanse website: http://www.mturk.com kan iedereen meedenken over de vragen en oproepen die daar te vinden zijn. Crowdsourcing kan ingezet worden zoals http://www.share2start.com in ons land dat doet o.a. ook door het kopen van een aandeel als investeerder. Er is een andere stroming die crowdsourcing behalve voor het meedenken en oplossen van problemen ook wil gebruiken voor het verbeteren van sociale contacten tussen de deelnemers onderling en het beter bijblijven wat betreft de technische ontwikkelingen. Dat kan vooral voor gepensioneerden interessant zijn, waarbij ik me kan voorstellen dat ook de deelnemers aan het gildeeindhoven.nl dit de moeite waard vinden. Nu onze gemeente nog. Ook een mooie kans om de bewoners beter bij hun stad te betrekken.
Wie doet er mee? In de slimste regio van de wereld kunnen wij toch niet achterblijven!
Wat een buitengewoon nuttig en overzichtelijk historisch artikel, vooral voor niet-techneuten als ik, die pas in een later stadium – als werknemer en consument – met de nieuwe digitale mogelijkheden kennismaakten.
Daar ben ik het helemaal mee eens Lau! Ik was dan ook heel blij toen ik Jan bereidt vond om die bijdrage te leveren op basis van wat hij zelf al “verzameld” had op zijn eigen site: http://www.eindhovenfotos.nl/
Laat iedereen die dit leest het delen met zijn omgeving! Ook om middels die te vergrote bekendheid zoveel mogelijk overeind te houden van wat DSE in die 25 jaar bereikt heeft.
We mogen best trots zijn op onze eigen digitale stad, nietwaar?
En Jan nogmaals bedankt voor dit mooie overzicht.