Balans in Eindhovens binnenstad mens versus economie

Een aandachtig gehoor

Afgelopen donderdag schoven Miek en ik aan aan het Fontyscollege over “Balans in de binnenstad: mens versus economie” in het nieuwe Fontys Strijp TQ. Het gebouw is een aanwinst dankzij Goevaers.

Cees-Jan Pen, Fontyslector De ondernemende regio en Caroline Schipper, Fontysdirecteur Social Studies verzorgden afwisselend een inleiding. Gelukkig lieten zij veel ruimte voor inbreng vanuit de “uitverkochte zaal ” met 70 stevig geïnteresseerden, jong en oud.

Pen is voorstander van hoogbouw in de binnenstad mits het leefbaar blijft/wordt: groen, wind, hitte, afwatering, klimaatverandering, veiligheid, autoluw, OV, ontmoeting. Hij benadrukt de binnenstad als banenmotor, nu al 23.000 banen, zeker ook voor laagopgeleiden (horeca, evenementen). En daar hoort nu eenmaal hoogbouw bij.

Schipper wantrouwt de mooie woorden en beloftes van de gemeente Eindhoven over de leefbaarheid van een met torens volgebouwde binnenstad. Zij benadrukt de noodzaak alle groepen van Eindhovense bewoners een plaats te geven in de binnenstad. Om te kunnen wonen, ontmoeten en participeren. Daartoe dient de gemeente Eindhoven strikte afspraken te maken met investeerders en bouwers. Zij ziet perspectief in beteugeling van de vastgoedprijzen en in de Kopenhaagse aanpak van co-housing op grote schaal in de binnenstad.

Uit de zaal kwam een stevige inbreng:

• Ooit verzorgde Philips werk, wonen en leven. De huidige werkgevers en vastgoedinvesteerders weigeren verder te gaan dan hun specialisme, rendement uit TDK en vastgoed. Gepleit wordt dat de opvolgers van het “oude” Philips, ook in hun eigen belang, aan de behoeften van de bewoners van hun werkgebied tegemoetkomen, zeker middels financiële bijdragen.
• De gemeente Eindhoven heeft noch bestuurlijk, noch ambtelijk de kracht en kwaliteit om de te hoog opgeschroefde beweringen waar te maken: “wereldspeler”, “topregio”, positionering naast Helsinki en München. De Binnenstad is van huis uit veel te complex om alle aan hoogbouw te stellen eisen waar te maken. “Dynamiek” dreigt om te slaan in “Chaos”. Gewezen wordt op managementdramas als Wij Eindhoven met zijn €100 mln plus-verlies en het recente Vestdijkgestuntel.
• De alternatieven voor hoogbouw in de Binnenstad dienen parallel en gelijktijdig te worden ontwikkeld om tot een zorgvuldige afweging richting realiseerbaarheid te komen. Genoemd worden het zieltogend Winkelcentrum Woensel, de Ring, het Kanaal en op het Spoor.
• De neoliberale bezuinigingen hebben de mensen getroffen die qua capaciteiten aangewezen zijn/waren op de sociale werkplaatsen. Helaas, zij voldoen niet aan de hoge eisen die aan horecapersoneel gesteld worden. Dus we moeten echt aan haalbare alternatieve oplossingen werken.
• De tweedeling tussen bewoners die van de economische groei profiteren en zij die de boot gemist hebben wordt groter en groter, zie recent Raborapport. Veel Eindhovenaren ontgaat wat Brainport hen zou moeten brengen. Het contrast HightechCampus-aanpalende Bennekel wordt genoemd. De indruk bestaat dat alle aandacht gericht wordt op expats en dat de bestaande Eindhovenaren verwaarloosd worden.

De gemeente Eindhoven schiet tekort waar het betreft het betrekken van bewoners bij de vorming van    beleid en de  praktische uitvoering daarvan. De langdurige oproep van Jan Mengelers (industrie, TUE, TNO) om de triple-helix uit te breiden met de bewoners met hun kwaliteiten, ervaring en rechten wordt, ook na de deceptie van Cultural Capital of Europe, in de wind geslagen. Gepleit wordt om toe te werken naar een omslag bijv. door de bevolking wel te betrekken bij de plek en vormgeving van hoogbouw en bij het vullen van de plinten van die hoogbouw en daarbij de nadruk te leggen op ontmoeten en verleiden tot participatie. Het woord “cultuur” valt eenmalig die avond.

De gemeente Eindhoven zou minder energie moeten steken in het TDK-bevorderen, dat doen de TDK-berdrijven zelf wel en met succes, maar meer in het werven van bedrijven en organisaties die een toevoeging zijn aan de eenzijdige afhankelijkheid van TDK. Om aan risicobestrijding te doen (zie rampjaar 1993) en om de stad breder te krijgen aan talenten. Een bruisende stad bereiken we eerder in de breedte dan in de hoogte. Voorgesteld worden het uitbouwen van de technische universiteit tot een volwaardige universiteit, incl. een medische faculteit en het Cathrien als Academisch Ziekenhuis, de vestiging van grote overheidsdiensten en dienstverleners in de verzekerings- en bankensector.

De Fontysavond was een verademing vergeleken met de stadsgesprekken van de gemeente op 09.10.2019 en 20.11.2019, waar de aanwezige stadsbewoners nauwelijks of geen kans kregen aan bod te komen. Ook de toon waarop werd als bevrijdend ervaren. Het kan dus anders, ook in Eindhoven.