Cash is king, Kasja is ook goed
Helmond en Eindhoven zijn in hun nopjes met de extra middelen die Kasja Ollongren heeft toegezegd. Dat valt terug te lezen op de webversie van het Eindhovens Dagblad onder de kop: ‘Geld van Ollongren helpt bouw in Helmond en Eindhoven versnellen’. Maar die titel dekt de strekking van het artikel eigenlijk onvoldoende.
Stekker uit het project
Michel Theeuwen beschrijft in zijn artikel hoe de vork in de steel zat, zit en zeker in de toekomst zal zitten. Wethouder Torunoglu steekt zijn blijdschap niet onder stoelen of banken, want: “Zonder de 6 miljoen euro die Eindhoven krijgt voor 700 tijdelijke sociale en middeldure huurwoningen zou de stekker uit het project [aan de Castilliëlaan, BL] moeten…”. De uitleg volgt in de regels erna: ,,Dan krijgen we de businesscase niet rond. De aanleg van infrastructuur, riolering en dergelijke kunnen we dan niet betalen. Of de huren moeten twee keer zo hoog worden, dat willen we écht niet.”. Waarna Theeuwen nog toevoegt: “Voorwaarde is wel dat de gemeente Eindhoven dan zelf ook zes miljoen bijlegt.”.
Aan Haags infuus
Het is misschien logisch dat een stad de aanleg van wegen en de aanleg van een riool niet geheel zelf kan betalen. Maar het feit dat voor een dergelijke investering de hulp van Den Haag onmisbaar is, is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Welke garanties uit de Hofstad heeft onze stad nog meer nodig om projecten te kunnen uitvoeren? Wat nu als een project met financiële kaders toch uit de bocht giert? Schuift Den Haag dan ook de helft van de overschrijding bij?
Een voorbeeld: le boulevard
Stel je wil van een doorgaande route iets aparts maken, iets met allure en groen en zonovergoten terrasjes. Dan kan het zomaar zijn dat eraan wordt meebetaald door de rijksoverheid. Top! Maar er kleeft een nadeel aan Haagse geldstromen: we worden er in Eindhoven té gehaast van… zeg maar, een tikkeltje onzorgvuldig. Bijvoorbeeld omdat we vooraf onvoldoende doorrekenen of onderzoeken of een project averij op kan lopen en wat de financiële consequenties zijn. De Vestdijk, of liever de reconstructie ervan is een prachtig voorbeeld gebleken.
Vestdijk, Boulevard of broken budgets
In het Eindhovens Dagblad van 17 januari jl. werden een vijftal oorzaken genoemd waardoor de ombouwwerkzaamheden maar liefst 49 komma zoveel procent duurder uitvielen. Dat het besluit vlug-vlug-snel-snel moest werd in het artikel ‘Hoe kan het werk aan de Vestdijk in Eindhoven zoveel duurder uitvallen?‘, niet genoemd.
Haastige spoed
Wat destijds speelde en vooral hoe geschermd werd met haast omdat een Rijksbijdrage anders zou worden gemist, kun je teruglezen in ‘Waarom uitgerekend de Vestdijk?’ ( dse.nl, 23 oktober 2017 ). Kernpunten: niet de meest urgente plek werd aangepakt (Mauritsstraat was en is dat wél), een verkeersinfarct werd voorspeld en niet feitelijke data maar verwachte vervuiling werd ineens tot leidend principe omgedoopt. Half Eindhoven stond op zijn achterste benen, maar de beslissing werd doorgedrukt en te snel ook. Dát is achteraf bezien de grote kostenkatalysator geweest.
En nu?
We stellen vast dat de overhaaste start van de Vestdijkwerkzaamheden de stad heeft weerhouden van het uitvoeren van goed onderzoek en handelen op feiten. Het Eindhovens gemeentebestuur had de kans het zoveel beter te doen. Maar in plaats daarvan floot niemand de op hol geslagen bestuurderstrein terug. Volgens wethouder Monique List zijn we nu, na een grondige bestudering van de Vestdijkfactuur, een stuk wijzer aan het worden.
Opritje
Toch wordt aan het eind deze maand met een eventuele goedkeuring van de huidige verdichtingsvisie een infrastructurele transformatie in gang gezet die de Vestdijk doet lijken op een opnieuw te bestraten opritje. Een definitief ‘ja’ zal een paar politici onsterfelijk maken en menig hoogbouwfan tot extase drijven. Eindhoven zal eindelijk ontdaan worden van het calimerosyndroom dat het door Winy Maas c.s. aangemeten kreeg.
Deens kader
En dat het niet hoeft, die hoge torens is ook allang bewezen. Het kan anders. De Deense hoofdstad Kopenhagen wordt door architecten en stedenbouwkundigen vaak als inspiratiebron gezien. Maar Kopenhagen is meer dan ‘net effe anders’. Het is ook de plek waar Hans Christian Andersen overleed. Hij was het die ‘De nieuwe kleren van de keizer’ op schrift stelde, het bekende sprookje waarin niemand het aandurfde de keizer erop te wijzen dat hij besodemieterd werd. Zijn kleding was door een stel oplichters zogenaamd gemaakt van stof die enkel zichtbaar was voor hele slimme mensen. Omdat niemand dom wilde lijken speelden allen het spelletje mee.
Eindhovens sprookje
In onze stad gelooft men het sprookje dat de haast ongelimiteerde hoogbouw de enige, de mooiste en vooral slimste optie is voor woningbouw. De Supervisor Binnenstad schetst het plaatje van een ontluikende metropool, de wethouder vindt het overtuigend klinken, de Fontys-verdichtingslector vindt bouwen in het buitengebied sowieso niks en sommige mensen applaudisseren alsof ze met honderdduizenden zijn, niet in de laatste plaats omdat ze dankzij de beschreven hoogbouwvoornemens de aankomende tien jaar een volle orderportefeuille in het vizier hebben.
De keizer uit het sprookje blijft letterlijk en figuurlijk in zijn nakie achter, maar wat gebeurt er met de Eindhovenaar? Zal de lucht boven ons stadshart gedurende de rest van deze eeuw verminkt voortbestaan? Of is er bij gebrek aan betaalbaarheid 5 jaar na de oplevering geen geboren Eindhovenaar meer die nog een 2- of 3-kamer appartementje in de stad kan betalen?
De Eindhovenaar van morgen moet zich eigenlijk nog meer zorgen maken om de financiële consequenties van een simpel ‘ja’ door onze gemeenteraad: Ollongren en haar opvolgers zullen in de toekomst eerder minder dan meer steun bieden. Zeker wanneer er toevallig een projectje ‘gaandeweg’ uit de bocht giert. Dat is in Eindhoven geen verrassing meer, al lijken enkele volksvertegenwoordigers aan het Stadhuisplein kort van memorie. En dat met de Vestdijk op een steenworp afstand.
Geld, betaald door de gemeente komt uit belastingen en leningen, dus de Eindhovenaar en de toekomstige Eindhovenaar betalen het.
Geld, betaald door Den Haag komt uit belastingen en leningen, dus de Nederlander en de toekomstige Nederlander betalen het.
Geld, betaald door Brussel komt uit belastingen en leningen, dus de Europeaan en de toekomstige Europeaan betalen het.
Kortom: we zijn altijd zelf de klos.
Is dat de reden dat er geen financiële paragraaf bij de verdichtingsvisie zit?
Financiële consequenties zullen zijn; meer bijdrage door projectontwikkelaars in het fonds bovenwijkse voorzieningen, hetgeen direct aangewend kan worden om de openbare ruimte een kwaliteitsimpuls te bieden. Ik vind dat geen reden tot zorgen. Je schrijft “ongelimiteerde hoogbouw”, dat is natuurlijk sterk overdreven Bob. Maar ik wacht nog steeds op een beter alternatief van je. En aub niet groei ter discussie stellen. Dan overschat je de invloed van de gemeente. Of wil je een hek om de stad zetten? Of een 1-kind politiek invoeren? Of moeten we de rieseldijk, esp, bokt, collseweg en het groen langs de Tongelreep lekker ‘volplempen’ met eentonige rijtjeswoningen? Nee, we kunnen ook torens van maximaal 70 meter toestaan in de binnenring, alleen heb je er dan 2x zoveel nodig, zeg maar dag tegen zichtlijnen.
1. Projectontwikkelaars willen winst maken, het zijn immers geen filantropische (*) instellingen. Dus de rekening komt bij de kopers en huurders en niet bij de mensen die bouwen en mooie plannen maken.
2. Ongelimiteerde hoogbouw: kijk naar alle plannen die er liggen en je wilt als burger niks meer met Eindhoven te maken hebben.
3. Waarom moet Bob een beter alternatief aandragen, daar hebben we toch ‘deskundigen’ voor. En als die iets verzinnen wat niet klopt, dan moeten ze hun plannen aanpassen aan de mensen die het moeten betalen en die er moeten wonen.
4. Groei stel je natuurlijk ter discussie: verwachten dat 40.000 instromers in de gemeente die meer dan een ton verdienen een goede boterham in Brainport kunnen verdienen is ‘aan de hoge kant’. Daar heeft de gemeente weinig invloed op.
5. Jouw alternatief is natuurlijk waanzin, maar er zijn vast betere oplossingen waarbij het kind niet met het waswater weggegooid wordt.
—————————————————————————————————————-
(*) definitie filantropie (wikipedia):
Filantropie betekent etymologisch “liefde voor de mensheid”; in de zin van “het zorgen voor”, “het voeden van”, “het verbeteren van” of “het vergroten van” de levenskwaliteit of het ontwikkelingspotentieel van mensen.
Wat is dat toch Sebastiaan die ongefundeerde behoefte aan “iconische” hoogbouw in de oude binnenstad om de woningnood mee op te lossen van jou en je vrienden van EHVXL? In essentie gaat het hier om het oplossen van die nood en ik waag het te betwijfelen of we dat in 100 meter hoge woontorens in de binnenstad moeten doen. Strijp S of het Tu/e terrein is dan beter geschikt voor wolkenkrabbers, en waarom zouden we voor de hoognodige geïmporteerde brains van bijvoorbeeld ASML geen woontoren kunnen bouwen in Veldhoven, of zouden die brains liever niet zo hoog wonen? Hoe goed hebben wij de woonwensen van onze regio eigenlijk in kaart?
Is onze binnenstad er zoveel mooier op geworden door die rondgestrooide staken of frietjes zonder enige echte samenhang zoals, de Admirant, Regent, Onyx, en Lichthoven om het over de zwarte Porthos bij het Woensels winkelcentrum nog maar niet te hebben. De Vesteda toren springt er qua vorm positief tussen uit maar ook hier staat die tochtig en enigszins verloren tussen de rest.
In dat opzicht kunnen jullie hoogbouw liefhebbers een voorbeeld nemen aan het Parijse La Défense, waar de hoogbouw min of meer organisch gegroeid is rondom La Grande Arche. Zonder de laagbouw, die zichtbaar is in de voorgrond, te verstoren.
Ik mag toch hopen dat ons Eindhovens centrum bespaart blijft van zoiets dergelijks omdat er geen ruimte meer is voor een echt passende organische groei. Zeker als je onze geschiedenis van de laatste honderd jaar in gedachten neemt waarin het kleine Eindhoven samengevoegd werd met de omliggende dorpen. Waar je op 2000 mtr vanaf de markt waar ons oude stadhuis stond nog een kleine zandverstuiving kunt aantreffen achter het Lorenz Casimir Lyceum! In welke wereldstad vind je dat nog? Nee we hebben echt geen “rondgestrooide” hoge iconen nodig binnen die oude Eindhovense grenzen.
De mening dat hoogbouw per definitie de laagbouw “verstoort” deel ik en vele andere dus pertinent niet. Het is volkomen waar dat een hoog gebouw de aandacht vraagt, en ik wil ook niet zeggen dat de Admirant het beste voorbeeld is. Maar een laag gebouw kan ook een laag gebouw verstoren net zo goed. Daar heeft de hoogte niet veel mee te maken. Om mij als hoogbouwliefhebber te framen gaat u compleet voorbij aan het genuanceerde verhaal. Ik heb het namelijk al vaker aangekaart dat hoogbouw MITS kwalitatief goed uitgevoerd EEN van de sleutels kan zijn in de woningopgave. Ik heb het idee dat u gelooft dat we de complete woningbouwopgave in de binnenstad in wolkenkrabbers gaan vinden. Deze bezwaren zijn allang en breed (terecht) aangekaart in de omgevingsvisie. De verdichtingsvisie is een kaderstellend kwaliteitsdocument om hoogbouwinitiatieven te kunnen toetsen. Dus er komt geen tweede Admirant. En ja, ook buiten het centrum zullen woningen gebouwd worden. Ook in de regio. De verdichtingsvisie is een stuk om als inwoner trots op te zijn.
Vermoedelijk lees je dit niet meer, maar voor diegene die echt geïnteresseerd zijn in argumenten, bedoel ik met verstoren het volgende;
De foto van La Défense is een goed voorbeeld, in de voorgrond blijft er rust omdat er geen hoogbouw ineens en willekeurig tussen die (historische) laagbouw omhoog rijst. Juist de combinatie in die hoogbouw omgeving maakt het de moeite waard. Dan kun je er voor kiezen om je te laten “overdonderen” door die indrukwekkende enorme hoogte.
Maar als ik gezellig wil winkelen heb ik geen behoefte aan die enormiteiten om me heen omdat ik ze dan neerdrukkend, om niet te zeggen als onmenselijk, ervaar. Ik verwacht dat veel meer mensen dat zo voelen. Zou onze Kleineberg nog net zo gezellig worden ervaren als er aan weerszijde alleen maar hoge kolossen stonden die het zicht op de lucht versmalde tot een wolken streepje van 25 meter?
De stad is er voor zijn inwoners en niet voor architecten die een monument voor zichzelf willen oprichten!
Waarom mag je groei niet ter discussie stellen? De Grote Reiziger, Rob van Gijzel, heeft het tegenovergestelde gedaan en juist vol op groei gestuurd. Bijvoorbeeld omdat je met meer inwoners onbetaalbare gevolgen van eerdere domme keuzes alsnog zou kunnen betalen. Wat mij betreft is het plempen van de buitenproportionele torenmassa tussen Bijenkorf en het Stationsplein zeker erger dan wanneer we een doordachte woonwijk maken van een stuk groen. Dat is evenmin een fantastische keuze maar wel eentje die woningen oplevert waar mensen graag, lang en relatief betaalbaar zouden kunnen wonen zoals ze dat ook blijken te willen.
Ik geloof niet in een voldoende kapitaalkrachtig fonds, of beter, ik vrees voor de beheerskwaliteit van onze gemeente. En eigenlijk geloof ik al evenmin of dat potje überhaupt zal volstaan om alle prachtige plannen te kunnen dekken. Want zoals wel vaker in Eindhoven, aan mooie plannen ontbreekt het niet al zijn die maar al te vaak gebouwd op te wankel financieel fundament. Daar mag ik toch hoop ik wel mijn zorg over uitspreken.
Je kunt wel steeds zeggen dat er geen alternatieven zijn maar ik hoef geen alternatief te bedenken voor woningen die in hun aard en prijsstelling een grote groep huidige Eindhovenaren niet zoekt. Die moet je gewoon primair niet willen bouwen. En hier blijft het credo: hoe hoger hoe duurder (en dat heb ik niet zelf bedacht maar dat is wat bouwers en architecten zelf prima uitleggen als je hen bevraagt)..
Als ik de argumentatie van de hoogbouwfans volg, dan is stap 1 gezet toen de eerste kerk werd gebouwd.(de tegenstanders moesten niet zeuren), 2 was de Lichttoren (niemand zeurde want Philips bracht welvaart), 3 de Regent en Admirant (er zal vast gezeurd zijn, maar de Lichttoren was ook al best wel hoog), 4, 5 en 6 kan iedereen zelf wel bedenken. Ik snap die redenering maar ik vind en vond stap 3 al volkomen overdreven in onze stad. Dat is een persoonlijk probleem maar heeft te maken met de kille sfeer, de wind, het onpersoonlijke karakter en het gevoel alsof zo’n hoog gebouw mij als passant ‘opsluit’. Ik realiseer me heel goed dat dit een smaakzaak is, maar hoe zeer ik ook zou willen dát verandert niet Ik wijk daarin niet af van de hoogbouwliefhebber die juist heel veel prachtig vindt; ook persoonlijke smaak..
De 1-kind politiek die je aanhaalt is overigens wel een heel leuke. Want het is ook die vraag die ik me steeds stel: waar laat je de gezinnen met kinderen in de gebouwen die voor ‘morgen’ worden ontwikkeld door de meedenkende ontwikkelaars?
Als de kogel straks door de kerk is, want na deze maand zal er dan toch een ei gelegd zijn, hoop ik dat je nog eens ingaat op mijn uitnodiging uit de laatste nacht van 2019. Tenzij jij een andere Sebastiaan bent natuurlijk. Teruglezen kan hier: Propaganda voor Winy’s prop agenda
Over groei gesproken. Ook daar lopen de meningen uiteen.
Groen Links Eindhoven is waarschijnlijk de grootse pleitbezorger voor verdichten en doorgroeien. Het staat zelfs op hun website, Eindhoven moet doorgroeien naar 300.000 inwoners. Net als Winy Maas met zoveel mogelijk torens. Want dan blijft er zogenaamd meer ruimte voor groen over (niet als je alles volbouwt!)
Maar de Grote Voorman van Groen Links, Klaver, is juist tegen groei. Hij wil een klimaatfonds ipv een groeifonds.
https://www.nporadio1.nl/politiek/26392-groenlinks-komt-met-alternatief-op-wopke-wiebesfonds
Dus ook bij “Links”, waar foute ontwikkelingen als de Bijlmer vandaan komen, zijn de meningen verdeeld. En volgens mij is het ook onlogisch, om zowel voor groen als voor groei te zijn. Het is het een of het andere. Groei leidt altijd tot aantasting van het landschap, en is slecht voor het milieu. Wat Klaver ook zegt.
De linkse partijen moeten niet projectontwikkelaar in de binnenstad spelen, maar doen waar ze altijd voor stonden. Achterstandswijken aan de rand van Eindhoven verbeteren. Prima als daar ook wat hoogbouw bij zit.