De provinciepot oftewel de Brabantse Broekriem

Terwijl de fractievoorzitters van de grote Brabantse steden piepen over de provinciale snoeipraktijken op cultuur en sport, het beleidsterrein heet binnenkort overigens ‘Vrije Tijd’, is er over de volle breedte een veel duidelijker signaal waarneembaar. De terugkeer van een oude overheidshobby: bezuinigen.

Provincie-akkoord
Het was te verwachten dat de grote steden zouden mokken vanwege de nieuwe plannen uit Den Bosch. Het is niet niks wanneer de fundamenten van je bekostigingsstrategie gedeeltelijk worden afgekalfd door een koerswijziging op provinciaal niveau. Toch is het van alle tijden dat externe factoren van invloed kunnen zijn op stadsbeleid en keuzes die daarin gemaakt worden.

Vrije tijd
Opvallend goed nieuws is dat de term ’topsport’ niet of nauwelijks voorkomt in het akkoord. Sport valt met de totstandkoming van dit provinciaal bestuur onder ‘vrije tijd’. Helaas geldt hetzelfde voor cultuur. En ofschoon de uitwerking van het akkoord nog moet beginnen, duidelijk is wel dat de provincie die vrijetijdsfocus veel breder beschrijft dan voorheen. Met andere woorden: vrije tijd is voor iedere Brabander belangrijk, dus ook voor de oudere bewoners van onze provincie en/of Brabanders met een beperking. Of daarmee de wattenleggerij van topsport in Brabant wordt afgeremd is nog maar de vraag en er speelt nog iets.

Broekriem
De kersverse bestuurdersploeg van onze provincie spreekt in het uitdampende akkoord over de broekriem, óók specifiek ten aanzien van sport en cultuur. De reden achter het bezuinigingsvoornemen schuilt in het feit dat de partijen blijk geven van realiteitszin: de coronacrisis leidt tot minder vette jaren. Dit bewustzijn klinkt overigens niet alleen door in het onderdeel ‘Vrije Tijd’ maar je vindt het door heel het akkoord terug.

Terugtrekkende provinciale overheid
Een andere tendens is dat in dit akkoord duidelijk wordt gemaakt dat de provinciale overheid zich steeds meer ziet als een faciliterend en meedenkend orgaan in plaats van een richtingbepalende actor. Wie de strijd tegen de Brabantse boeren volgde ziet nu dat het nieuwe bestuur wat gas terug neemt. Uit die afstandelijker grondhouding vloeit ook voort dat de provincie de bal nadrukkelijker bij de steden en gemeenten legt. Voor een stad als de onze betekent het dus mogelijkerwijze dat we misschien minder makkelijk geld krijgen uit Den Bosch: ‘we’ moeten het eerst zelf maar eens proberen op te lossen.

Woonparagraaf
Ook wordt in het akkoord stilgestaan bij de woningbouwopgave waar onze provincie voor staat. Erkend wordt de waarde van bouwen binnen de bebouwde kom, maar tussen de regels door zal de provincie opnieuw ‘meedenken’ als er buiten de kunstmatig gecreëerde stadsgrens gebouwd zou moeten worden als de gemeentepolitiek daarom vraagt. Voor Eindhoven geldt dat de provincie de plannen van de gemeente blijft ondersteunen. Daarmee is de nieuw te bouwen Pennenbak op het Stationsplein weer een stapje dichterbij.

District E: kei nieuwe woonvormen!

Brainport
Misschien heb ik niet goed genoeg gezocht, maar het woord Brainport komt in het akkoord niet voor. Was dat wél het geval geweest, dan hadden de marketeers van de grootste lobbyclub in het zuiden des lands hun waarde bewezen (geacht). De economische kracht van onze regio zal hoe dan ook meer door onze lokale overheden dienen te worden gehandhaafd terwijl de provincie daarbij financieel minder ondersteunt. Wanneer dit voelbaar wordt, is nog niet te zeggen. Maar dát we het gaan voelen is zeker, want ook de rijksoverheid zal financieel een stapje terug zetten. Of zal de triple helix ondanks de kwakkelende economische toestand van de aankomende jaren de portemonnee trekken?

Gevolgen voor Eindhoven
Het is nog te vroeg om de gevolgen voor Eindhoven aan te wijzen. Maar ik voorzie een paar kleine dingetjes. Het Muziekgebouw in de Heuvelgalerie zal moeilijker te handhaven zijn. Het Nationaal Zwemsportcentrum van de familie Van den Hoogenband zal nog zwaarder gaan drukken op het gemeentebudget. BrabantSport, de samenstellers van de sportactiviteitenkalender én geldstrooiers van het Brabants Sportbudget zal aan invloed inboeten en het zou zomaar kunnen dat de breedtesport in Eindhoven daardoor verhoudingsgewijs een betere tijd tegemoet gaat dan de laatste 5 jaar.

Daarnaast ademt het provincie-akkoord nog iets wat de moeite waard is voor een gemeente als de onze. Nadrukkelijk wordt getracht de inwoners van Brabant actief te betrekken bij besluitvormingsprocessen. Zelfs het woord correctief referendum valt. Als deze provinciale coalitie met Forum voor Democratie standhoudt en slaagt een democratiseringsslag te maken, dan wordt het voor de gemeente Eindhoven lastiger om het huidige systeem van persblokkades en lobbyloketten te handhaven.

We zijn er klaar voor
Gelukkig is de gemeentelijke overheid van de metrolozepool Eindhoven klaar om het financiële hoogwater het hoofd te bieden. Via smart bezuinigingsacties wordt richting 2021 al volop bespaard. De laatste actie in dit verband viel me vanmorgen op. Je weet wel, zo’n voorziening die verdwijnt ondanks het feit dat het zo goed bij de burgers der Eindhovensche stads past*. We mogen dan ook reikhalzend uitzien naar de begroting van de gemeente Eindhoven voor 2021.

*Voor wie het nog niet meekreeg: we hebben in onze achtertuin een chipmachinefabriek staan maar de Eindhovense Stadspas van een chip voorzien is te duur. Hans Vermeeren schrijft erover Eindhoven: stadspas verdwijnt eind dit jaar (ED.nl, 8 mei 2020)