De rafelende navelstreng
Gisterenavond stopte ik haar nog even in en gaf ik haar drie zoenen. Hoe vaak had ze dat wel niet bij mij gedaan? In mijn jongste jaren was er ook nog een ander ritueel. Ze plaatste dan de vingertoppen van haar rechter hand zachtjes links tegen mijn bolleke en met haar duim ‘swipte’ ze over mijn voorhoofd. Pas na verloop van tijd begreep ik dat ze een kruisje duimde. Het was bedoeld om mij zorgeloos te laten bijtanken na een dag lang peuteren of kleuteren. Het kruisje kwam ook wel eens van pas als ik met de griep of waterpokken thuis op de bank lag. Het hielp, dat voelde ik meteen…
We zijn inmiddels een goeie vijftig jaar verder en van de sterke, moedige en liefdevolle mamma die ik altijd had zijn alleen het liefdevolle en moedige nog over. Niet ik maar zij is degene die elke avond moet bijtanken. En waar ik het druk had met groeien, leren en de regels verkennen is zij enkel nog onderweg in de woonkamer die haar wereld werd.
Haar vermoeide ogen, ik kan ze bijna niet meer zien. Ze heeft het zwaar. Het is een vreemd fenomeen dat liefde soms striemende pijn veroorzaakt. Zoals het nu soms gaat, dat gun ik haar niet. Een longontsteking of een ander inwendig opdoffertje, ze wordt niet ontzien. Maar, zo stelt ze zelf: ‘Ik moet het nemen zoals het komt.’
Een paar dagen geleden was het mijn beurt om een kruisje te zetten. Haar eigen herinnering aan dat oude gebaar maakte dat ze me liefdevol aankeek: ‘Ik bof maar met jullie.’, daarmee doelend op mijn oudere broer, mij en het gespuis dat ons omringt. Ze realiseert zich waarschijnlijk niet hoe zeer ze terugkrijgt wat ze in haar 89 jaar heeft voorgeleefd.
Elke volgende dag gaat een van ons naar ons voormalige thuis om haar te helpen met de opstart van de dag. Haar dunne beentjes wankelen de weg naar het toilet. Ze wast haar handen in de keuken en zoekt dan snel weer de warmte van de woonkamer op. Aangezien de wereld doordraait moeten mijn broer en ik te snel weer gaan. Vooral wijzelf vinden dat we te snel door moeten. Ma vindt alle zorgen eigenlijk overdreven. ‘Niet teveel poespas maken, jongen.’, zegt ze dan.
Terwijl ik mijn helm opzet om weer op de doordraaiende aardbol te stappen, hoor ik mezelf zeggen: ‘Hoe maak je niet teveel poespas als je voelt dat de rafelende navelstreng nog maar uit één enkel draadje bestaat?’. Ik ga haar vanavond maar weer instoppen.
Wat een mooie, kwetsbare en lieve woorden Bob!
Ik ken je moeder als iemand die de gave heeft om echte liefde de wereld in te laten stromen. En dat wat in liefde en waarheid gegeven wordt, vermenigvuldigd zich dáár waar het ontvangen wordt.
Jullie boffen met zo’n lieve moeder en oma.
Dankjewel Miriam! Toen ik dit schreef ging het ma echt helemaal niet goed. Ze is inmiddels weer een heel beetje opgeknapt. We genieten nog even van elkaar zolang het ons gegund is.
Dag Bob, Soms zijn er ‘onverklaarbare kortsluitingen’ in onze gedachtenwereld! Gistermiddag had ik die in Amsterdam toen ik in de Uilenburgersjoel een prachtige muzikale bijeenkomst bijwoonde van Stichting Hans Henkemans (jongste broer van mijn vader). We luisterden naar een buitengewoon begaafde jonge cellist – Beste Yildriz – die zowel een stuk van Henriette Bosmans als van Theo Loevendie speelde. Dat was voor mij een ‘allerzielen’-moment waar de geestelijke verbinding de stoffelijke kennelijk overstijgt: ik dacht namelijk ineens aan jou. Een wonderlijke associatie met ‘de bolle kop vol haar’ van de cellist en die – kaal – van jou? Zou kunnen, En dan nu jouw subtiele verwoording van de verbinding met jouw/jullie moeder. Maakte mij weer eens duidelijk dat de samenleving uit ontelbare navelstrengetjes bestaat. Mooi om dat te beseffen!
Hallo Paul, je snijdt iets aan waartegen ik me het slechtst kan wapenen als het om emoties gaat: de invasieve klanken van de muziek die je direct terugvoert naar de harde schijf van je hart. Als ik dit schrijf is de tijd alweer een dag of zes verder en gaat het met ma elke dag wat beter. Tegen acht uur ’s morgens gaan mijn broer en/of ik even langs. ‘Goeiemorgen jongen’, klinkt het dan uit de donkere woonkamer. Een begroeting die op allebei haar jongens past. Klinkt ook als muziek, wat ons betreft!
Iedere keer dat jij weer de tijd vindt om te schrijven, lees ik dit met veel plezier Bob.
Met deze gave zou je nog meer kunnen doen, naar helaas zijn de 24 uur van een dag zo voorbij..
Vaak schrijf je met een knipoog, over de gekte, “het gerommel ( in de marge)” en dergelijke. Je stelt de vraag of zaken niet helderder kunnen worden gemaakt… En soms schrijf je een artikel, met een meer dan persoonlijke tint. Zoals nu.
Beste Bob, dank voor dit artikel, inkijk in je leven/ziel.
Het langzaam veranderen van jezelf in de wereld en hierbij moeten loslaten van je ouders, in dit geval je moeder, is emotioneel. Dat gaat diep.
Ik weet zeker, dat iedere lezer die jouw artikel leest, dit voor zichzelf, op zijn eigen manier kan terug herleiden, en dit hem/haar hopelijk ook helpt in zijn/haar eigen leven.
Heel véél sterkte voor je moeder, voor jezelf, je broer en alle andere familieleden en vrienden. Ik sla een denkbeeldig kruisje voor jullie in de lucht.
Hele mooie woorden, Peter. Dankbaar heb ik reactie gelezen.
Je kwetsbaarheid stroomt door de telefoon. We boffen maar met elkaar🤍
Prachtig geschreven pepski!
En of we boffen, Daantje!
Ontroerend Bob, en zo herkenbaar
Dankjewel Nanna!
Prachtig geschreven Bob!
Een mooi voorbeeld hoe we onze ouder(s) begeleiden tijdens hun laatste levensjaren. Eigenlijk horen we daar veel te weinig over, maar zoiets is ook geen nieuws daar is het te mooi voor. Misstanden krijgen meer aandacht. Gelukkig mogen we hier op DSE vaker over de goede kanten van de aandacht en zorg voor elkaar lezen, laten we dat nog heel lang zo houden. Ook om elkaar te inspireren. Ik wens jullie en jullie moeder veel steun toe bij de tijd die nog rest.
Hallo Rien, ik heb de boodschap doorgegeven aan mijn broer! Dankjewel!