Donderdag a.s. Stadsgesprek bij het CDA: Eindhoven afvullen met hoogbouw?

Ik zou dit willen zeggen namens Ali, Birgit, Britt, Sem, Isa, Jip, Bink, Nina, Jet, Henk, Ingrid, Ahmed, Ilse, Joep, Yari, Özgür, Hilde, Ayse, Daní, Juul, Fabian en alle andere (jonge) Eindhovenaren:

Mijn naam is Bob Leenhouwers, vader van drie Eindhovense tieners en redactielid van Digitale Stad Eindhoven. Allereerst wil ik de Eindhovense tak van het CDA van harte complimenteren met het initiatief om een bijeenkomst als deze te organiseren. Het verdient lof wanneer een coalitiepartij haar nek uitsteekt en zeker met een actuele kwestie als ‘hoogbouw’ in Eindhoven.

Allereerst wordt aangenomen dat Eindhoven groeit, waarbij de eindstreep van de spurt voor sommigen stopt bij 300.000 inwoners en bij anderen bij 2 à 3 miljoen. Onder het motto ‘Als je er maar in gelooft dan kun je alles.’ benoemt Eindhoven zichzelf op steeds meer podia tot ‘metropool’. Dat is iets heel anders dan daadwerkelijk een metropool zijn. Laten we kijken naar wie al Eindhovenaar zijn.

Het verleden heeft laten zien dat grote werkgevers van nu niet per definitie een banenmotor voor de toekomst zijn. Een groot deel van de huidige aantrekkingskracht van Booming Eindhoven wordt veroorzaakt door een elektromagneet die stopt zodra het licht bij ASML Veldhoven en Philips in Best ‘uit’ of ‘op klein’ gaat. Wie zijn verleden kent weet dat we de laatste keer dat dit in Eindhoven gebeurde bleven zitten met, juist, lege hoogbouw. Maar wel hoogbouw die we succesvol van een nieuwe functie wisten te voorzien nadat de bedrijven eruit vertrokken waren. Hoe gaan we de woontorens hergebruiken als er geen hordes zeer goed betaalde alleenstaande werknemers of rijke stellen meer tegen de plint klotsen?

Ook opvallend is het feit dat projectontwikkelaars, architecten en strategische stadsontwikkelaars beweren dat ‘de woonwens’ van de Nederlander is veranderd. ‘Wonen in een toren is echt enorm in opkomst. Mensen willen echt wel naar een appartement.’, maar dit blijkt bepaald niet uit het grote woononderzoek dat elke drie jaar gehouden wordt. Uit dat grote driejaarlijkse woononderzoek blijkt telkens weer dat het ‘gewone’ grondgebonden rijtjeshuis voor de meerderheid van de woningzoekenden de voorkeur heeft.

Van gelijksoortige aard is de stelling dat met behulp van verdichting het woningtekort het best aangepakt kan worden. Wie dat beweert ontkent de omvang van de problematiek. Het breed onderschreven onderzoek van de Brink groep laat zien hoe het zit met de daadwerkelijke transformatiemogelijkheid binnen bestaand bebouwd gebied. Daaruit blijkt dat zelfs wanneer de overheid regels versoepelt én procedures versnelt én gemiddeld 25.000 euro per woning zou subsidiëren, dat zelfs dan nog maar 30 procent van de te realiseren woningen gehaald wordt. Kortom: met het verdichten gaan we het ook in Eindhoven bij lange na niet redden.

Van oudsher kende het CDA veel waarde toe aan het gezin. CDA in Eindhoven pleit daarnaast voor een leefbare stad; het was expliciet terug te vinden in het verkiezingsprogramma. Uit het CBS onderzoek van afgelopen december naar de groei-ontwikkeling van de Nederlandse bevolking blijkt dat veel gezinnen de steden én binnensteden verlaten. Er zou überhaupt geen bevolkingsgroei zijn als er geen positief migratiesaldo zou zijn. Kortom: we ontwikkelen onze binnenstad vooral voor kinderloze mensen van buitenaf. Daarmee komt de leefbaarheid van de stad mogelijkerwijze in de knel.

Wat ook gaat knellen is de concentratie van 15.000 nieuwe inwoners in het geplande Knoop XL, het gebied tussen Strijp S en de plek waar de Dommel onder het spoor door stroomt. U weet wel, bij de fietstunnel van de Effenaar naar de TU/e. Zelfs wanneer slechts 10 procent van de nieuwe inwoners een deelauto gebruikt wordt het verkeerstechnisch problematisch. Overigens geldt ook voor dit hoogbouwproject dat de verwachting van ‘aanhoudende groei’ het fundament vormt. Het risico daarvan benoemde ik al eerder.

‘Ken uw verleden!’, stelde burgemeester Jorritsma in zijn nieuwjaarsrede. Het is precies waarom dit betoog geschreven is. Eindhoven is bepaald niet kapitaalkrachtig en inmiddels verworden tot een speelbal van partijen als Brainport en Triple Helix. Het stedenbouwkundige beleid aangaande de binnenstad ligt inmiddels bij een ingehuurde strateeg, de uitwerking bij projectontwikkelaars. Kortom: allerlei actoren bepalen het aanzien van de stad, maar de minst invloedrijke zijn juist de mensen om wie het uiteindelijk allemaal zou moeten draaien: de huidige inwoners van Eindhoven.

Dankuwel voor uw leestijd.

Bronnen:

• Om de drie jaar gehouden grootste woononderzoek in Nederland (https://www.woononderzoek.nl/)
• Presentatie onderzoek transformatiepotentie Brink Groep, ( Prof. dr. ir. Marleen Hermans, conclusie vanaf 21.15 min)
• Nieuwjaarsspeech 2020 door burgemeester John Jorritsma (‘Ken uw verleden…’ vanaf 15.45 min)