Een onderbelicht gevolg van de Brexit

Vanavond stapt Groot-Brittannië uit de EU. Over de verwachte maar nog grotendeels onbekende gevolgen wordt door de voorstanders gejuicht, door de tegenstanders gesomberd. De tijd zal leren wie het meest helderziend was.
Eén gevolg is echter al wel bekend, maar daar hoor je weinig over. Nu het VK zich losmaakt, komen allerlei interacties tussen dat land en de EU op losse schroeven te staan. Daarover gaat onderhandeld worden en dat zal een aardig tijdje duren; men zegt dit hele jaar of zelfs langer.
En dat is nu juist iets wat behalve veel tijd ook enorm veel geld zal kosten,… en wat zonder de uittreding niet nodig geweest was. Want voor de landen die wel lid zijn van de EU, hoeft over het onderling ‘verkeer’ niet vergaderd en niet onderhandeld te worden; voor hen is immers eenzelfde collectieve regeling van kracht.
Stel je voor, dat nog meer landen uitbreken of dat het een epidemisch verschijnsel zal worden! Stel je voor dat alle nog resterende EU-landen zich zouden terugtrekken. Wat een gigantisch bilateraal overlegcircus zou daardoor ontstaan! Elk land zou met elk ander land apart handels- en andere contracten moeten afsluiten. Ik denk dat daar minstens tien maal zoveel ambtenaren voor nodig zouden zijn als er nu in Brussel werken voor de EU. Versnippering van de EU zou ons minstens een eeuw terugbrengen in de geschiedenis.
Trouwens, nu al kan de relatie tussen de EU en het VK precair worden. De kans bestaat dat Groot-Brittannië tijdens de komende onderhandelingen met de EU grote concessies gaat verlangen, grotere zelfs dan die EU-landen onderling met elkaar afgesproken hebben. Als het dan zijn zin niet krijgt, zal dat waarschijnlijk voedsel geven aan haatgevoelens jegens de naties op het Europese continent. Het nationalisme dat nu al geleid heeft tot de Brexit, zal misschien – ook aan deze zijde van Het Kanaal – nog meer de kop gaan opsteken. Het kan internationale spanningen teweegbrengen, vergelijkbaar met die welke geleid hebben tot de twee wereldoorlogen in de vorige eeuw.

Natuurlijk, ook wanneer een land deel uitmaakt van de EU, kan ontevredenheid over het centrale bestuur – ‘Brussel’ – tot spanningen leiden; wij zijn daar in ons eigen land volop getuige van. Maar in een samenwerkingsverband zoals de EU kunnen de spanningen gemakkelijker gedempt worden, i.c. door democratische besluitvorming. Die mogelijkheid vervalt zodra een land uittreedt; dan komen landen autonoom tegenover elkaar te staan. Helaas kan ik de Brexit dus niet anders zien dan als afbraak; er dreigt een woekering van vergadercircuits en de kans op vijandige internationale verhoudingen wordt groter.