Het Kunstgebit
Guilty Pleasure
Het Muziekgebouw ontving op 16 november bijzondere visite. Eén van mijn guilty pleasures is om mensen in te delen in vakjes afhankelijk hoe ze zich uitgedost hebben. Dit keer ging het om de presentatie van de contouren van het nieuwe Stadhuisgebied.
Ik zag eenzame hippe mannen van middelbare leeftijd met mooie schoenen met gespen en moderne colbertjasjes die twee maten te klein waren maar toch met de knoop dicht. Dat buik inhouden, daar kregen ze wel een beetje een rood hoofd van. Dat waren vast de ‘Architecten’.
De volgende groep waren de groepjes vrolijke jonge mannen met goed zittende colberts die met elkaar bezig waren en vooral niet met de rest van het publiek. Dat waren vast de ‘Ambtenaren’.
In de derde groep zaten de grimmig kijkende oudere grijze mannen met een trui aan die druk aan het netwerken waren om de volgende pressiegroep op te richten. Dat waren vast de ‘Omwonenden’ en de ‘Tegenstanders’.
De dames in het gezelschap waren duidelijk meer incognito.
Maar daar kwamen we niet voor.
Vijf gebouwen in ‘Ensemble’
Hoe zou het worden? Nou, het viel niet tegen. Ten opzichte van de eerdere plannen valt op dat het niet meer allemaal hoger moet maar dat het allemaal wat ingetogener is. De hoogtes komen niet boven de 105 meter en de hoogte loopt van het Stadhuisplein in een aantal stappen op. Daardoor gaat het Stadhuisplein meer op een stadion lijken dan op een plein-met-veel-te-hoge-gebouwen-ernaast. De eerste trap is bovenop de Eindhovenlaag op een meter of twintig boven de grond, rondom het plein en toegankelijk voor het publiek. Dat heet nu officieel de Belvedère laag.
De bedoeling is dat de gebouwen niet hoger worden dan de Catharinakerk. Daarmee lijkt het dat het onzalige idee om de kerk bovenop een flat te hijsen door de plannenmakers is bijgezet in het kerkhof van mislukte projecten. Bravo! De Catharinakerk blijft gewoon op de grond staan.
De vijf gepresenteerde projecten moesten gezien worden als een ‘ensemble’ en niet als vijf losse projecten. Daarna kregen de vijf losse projecten afzonderlijk vijf minuten spreektijd om hun bouwsel de hemel in te prijzen. Die pitches waren doorspekt met veel vakjargon en raar gebruikte werkwoorden. Het is gek om volwassen mensen woorden als ’waanzinnig gaaf’ en ‘tof’ te horen zeggen terwijl ze een stapel stenen staan aan te prijzen. Het zal wel aan mij liggen.
Hoe het ‘ensemble’ eruit ziet in zijn omgeving kun je zien in een digitale maquette van de binnenstad. Kijk daar eens rustig rond hoe het geheel wordt. Je kunt zelfs zien hoe de schaduwwerking wordt door de datum en de tijd in te stellen. In November ligt het stadhuisplein ‘s middags vanaf een uur of twee in de schaduw. Ook de lange schaduwen over de rest van de binnenstad in de winter vallen op.
Anneke Nunn vond het ensemble lijken op een kunstgebit. Daar zal de Stads-orthodontist nog een aardige kluif aan krijgen. Als de hoektanden wat lager worden dan ziet het er al een stuk beter uit.
We hadden zorgen over de noordkant van het Stadhuisplein, maar daar is een mooi ontwerp voor gemaakt. De woningen zijn bereikbaar via een binnentuin en de kantoren via het Stadhuisplein. Die binnentuin heeft wel een beetje weinig zon als ik de digitale maquette bekijk, dus daar moeten vast veel schaduwplanten komen.
Het gebouw bovenop de Rechtbank gaat hem niet worden: het wordt op een paar paaltjes achter de Rechtbank gebouwd. Op 20 meter hoogte steekt de toren uit boven de rechtbank. Dat wordt een onmogelijke of te dure constructie, dus deze voldoet niet aan het criterium van een Minimal Viable Product. Dit project sneuvelt zonder dat je er iets voor hoeft te doen.
De andere gebouwen in het ensemble zijn zoals je zou verwachten- rechttoe rechtaan met een mooi zwetsverhaal.
Hoe verder
De wethouder drukte ons op het hart om vooral positief mee te blijven stribbelen. Het feit dat de economie, de inflatie en de bouwkosten op dit moment uit de hand lopen wenste hij te negeren. Hij wilde het woord ‘bouwcrisis’ niet meer horen!
De wethouder herhaalde nog een keer dat 50% van de woningen goedkoop moet worden en maximaal 15% duur. Nogmaals Bravo!
Planning
Het enige wat duidelijk werd op het gebied van wanneer wat gebouwd gaat worden is dat in het begin van 2023 de volgende participatiebijeenkomst wordt gepland.
In dit tempo duurt het nog wel een paar jaar voordat de vergunningen afgegeven zijn en daarna een paar jaar bouwtijd.
Nieuwe bewoners zullen dus geen sleutel overhandigd krijgen vóór 2027. Misschien is de Noordgevel eerder klaar.
vraag: wat kunnen we verzinnen om woningen in dit gebied eerder op te leveren? Bouwtijd twee jaar is vast, dus papierschuivende periode moet korter. Dus vergunningen eind 2023 afgeven?
Met voldoening heb ik het artikel van Wim en de reactie van Bob gelezen. Na het tijdperk van de fantasten lijkt nu het tijdperk van de realisten dichtbij gekomen zijn. Als er inderdaad 1200 woningen nodig zijn, dan zou dit ensemble voor het Stadhuisgebied Eindhoven een redelijk uitgangspunt kunnen zijn.
Het gehele ensemble is van top tot fundament een Eindhovenlaag; een Brainportlaag suggereert een connectie met de randgemeenten van Eindhoven, maar die connectie bestaat volstrekt niet. En wie zoekt naar afbeeldingen van Belvedères komt al snel tot de ontdekking dat ze gewoonlijk op de begane grond beginnen.
Op dit moment is het centrum van Eindhoven een gebied met weinig inwoners. Er zijn echter veel bezoekers: voornamelijk consumenten van winkels, horeca en eventueel evenementen plus het bedienend personeel daarvan. Bezoekers waarvan de meerderheid steenkolenengels spreekt. Zowel in de winkels als in de horeca spreekt een steeds groter deel van het bedienend personeel ook niet of nauwelijks Nederlands. In het aangrenzende gebied van de TUE is het zelfs verplicht om steenkolenengels te spreken.
Kortom, het centrum van Eindhoven en de TUE vormen een steenkolenengels sprekende enclave in Zuidoost-Brabant. Zullen de bewoners van de ensemble gebouwen daar iets aan veranderen? Waarschijnlijk niet, want dat onderwerp is in Eindhovense ideeënwereld niet aan de orde: het komt zoals het komt.
Voor Nederlands sprekenden wordt bijvoorbeeld Helmond steeds interessanter.
Het ensemble-gebied zoals het getekend is, wordt voornamelijk een woongebied met weinig voorzieningen. Het Stadhuisplein zelf is nu eens een saaie steenvlakte, dan weer tijdelijk een ambiance voor evenementen die veel lawaai kunnen veroorzaken voor de nieuwe omwonenden.
Het plein biedt echter een goede gelegenheid om voorzieningen te creëren, in de vorm van een groot Atrium met een voorhof op het zuiden (ten noorden van het Stadhuis), waarvan de glazen schil het klimaat voor horeca en andere voorzieningen kan regelen, alsmede de geluidsoverlast voor de bewoners kan beperken.
Dat belvedèregedeelte doet me aan De Heuvel denken. Op de begane grond loopt het allemaal wel los maar een niveau hoger/lager blijkt blijvende ‘reuring’ een stuk moeilijker.
Ik blijf het een raar fenomeen vinden dat we de kroon om een plein aan het ontwerpen zijn terwijl we het plein ongedefinieerd laten. Dat is op zijn zachtst gezegd tricky,
Vanuit afstandelijker perspectief verbaas ik me nog meer over de inpassing van 1200 woningen op een plek als deze. De bewoners (2400?) zullen naar hun werk moeten. Die verkeersstroom zie ik nog niet zomaar getackeld. Een extra buslijntje naar Veldhoven zal het wonder niet brengen. Dat gezegd hebbende zie ik de klassieke financiële bestuurlijke lus alweer hangen: dit masterplan gaat de stad, lees ‘de inwoners van Eindhoven’ hoe dan ook veel meer geld kosten dan we straks in kas hebben. Dat leidt straks wederom tot keuzes die ‘helaas niet anders kunnen vanwege reeds eerder gemaakte afspraken’.
Tot slot: ik probeer nog een soort Mesdagweergave te genereren van het plein op basis van de voorgestelde volumestudie. Ik hoop dat de massaliteit het plein niet overschreeuwt, hoewel ik nu al weet dat het een kwestie van smaak genoemd wordt.