HOE kan de regio het tempo van ASML bijhouden?
Het Eindhovens Dagblad van 21 april 2022 kopte in chocoladeletters op de voorpagina:
‘De ronkende voorspellingen die ASML eind vorig jaar deed, kunnen alweer de prullenbak in. De reden? Ze bleken niet ronkend genoeg. De Veldhovense chip-machinebouwer wil nóg harder groeien. Maar voor meer machines is ook meer personeel nodig. De vraag is of de regio dat tempo bij kan houden.’
stel dan wel de goede vraag
De vraag die het Eindhovens Dagblad stelde is de verkeerde vraag. In plaats van ‘Kán de regio het tempo bijhouden’ had er moeten staan:’Hóé kan de regio het tempo van ASML bijhouden’. Anders gesteld:
Wat moeten we doen in deze regio om de groei van ASML zo goed mogelijk te faciliteren!
wie bepaalt de groei
Die groei van ASML wordt echt niet bepaald in een kantoortje bovenin een gebouw aan de Run in Veldhoven, maar door de wereldwijde vraag naar lithografie oplossingen voor de chipsindustrie, waarin ASML wereldmarktleider is. Die chipsindustrie wordt weer om de oren geslagen door de fabrikanten van apparatuur waar die chips inzitten om meer en sneller chips op te leveren. Dus auto’s, lampen, cloud computing, game consoles, telefoons, logistiek en bitcoins schreeuwen om meer en sneller. Tel daarbij op dat er meer spanningen in de wereld zijn waardoor iedereen zijn eigen chips wil maken en het orderboek stroomt vol.
‘Eindoven’ weet het beter
Als ASML gewoon op zijn ‘Eindovens’ zijn klanten zou vertellen dat de wereld maar moet wachten omdat ze in Eindhoven eerst nog moeten beslissen waar ze huizen willen bouwen, dan gebeuren er even later heel rare dingen in de wereld! (En de carriere van de ASML’er die dit durft te zeggen is daarna ook heel beperkt.)
Het kan toch niet zo zijn dat de vereiste groei van de wereldwijde chipsindustrie wordt bepaald door het tempo waarin wij in Eindhoven stenen kunnen stapelen? Dát probleem moet toch kleiner zijn dan de problemen van ASML zelf en zijn (Brabantse) toeleveranciers om de produktie zo snel mogelijk te verdubbelen?
meestribbelen
Trouwens, als het er op aankomt dan zal ASML alles doen wat nodig is om de vereiste doelen te halen. Ook als de oplossingen eventueel buiten de Brainportregio liggen. Of buiten Nederland. Of buiten Europa. Dus kunnen we voor ons eigen bestwil beter even meestribbelen.
wat is het probleem
Waar praten we eigenlijk over. Enkele duizenden extra productiemedewerkers bij ASML en het dubbele bij de toeleveranciers. Dat zijn 5.000 tot 10.000 woningen die beschikbaar moeten komen in een straal van 30 kilometer rond Veldhoven. Die aantallen kloppen wel met de beschreven groeiambities van de Brainport regio. Alleen de timing klopt voor geen meter. Die huizen moeten binnen twee jaar beschikbaar zijn en niet pas in 2040. De regio zal alles op alles moeten zetten om sneller te bouwen.
Vier lange jaren politiek bedrijven voor een paar duizend woningen binnen de Eindhovense ring zijn voorbij en er staat nog steeds geen schup in de grond. Het bouwen zelf duurt ook pakweg twee jaar. De doorlooptijd van idee tot sleutel in de voordeur is dus meer dan zes jaar, dus echt veel te lang.
deel van de oplossing
In plaats van Berenschot een onderzoek te laten doen naar overwerkte Eindhovense ambtenaren is het aan te bevelen een goed bedrijf in te huren met de opdracht om de doorlooptijd van bouwen-in-Brainport binnen een jaar te halveren. Merk op dat hier niet staat ‘door aanbevelingen doen’ maar door het echt in te voeren!
buiten de lijntjes
Gemeentepolitiek moet alle heilige huisjes zo snel mogelijk platslaan en even stevig buiten de lijntjes tekenen over hoe en waar je SNEL veel huizen kunt bouwen. En dan het liefst zonder dat je voor iedere deur van een fietsenkelder naar de Raad van State moet.