Kanttekeningen bij de plannen voor het Stationsgebied
Het inzicht in de plannen voor het Stationsgebied met de recente bijdrage van Rien is interessant. Het is duidelijk dat het in hoofdzaak gaat om een verzameling woontorens.
Onduidelijk is kennelijk nog wie in de woontorens gaan wonen. Uit het verhaal van de coördinator voor het gebied is af te leiden dat het gaat om de opvang van bevolkingsgroei vanwege de economische ontwikkeling. Gezien de verhalen van Brainport zou het kunnen gaan om binnen- en buitenlandse kenniswerkers.
De woningnood is een andere invalshoek. Daarbij gaat het om een concrete behoefte. Bijvoorbeeld iemand die al 10 jaar staat ingeschreven voor een passende sociale huurwoning. Misschien een kenniswerker, maar misschien ook niet.
Voor de woningnood geldt inderdaad bouwen, bouwen, bouwen. Dat dient te gebeuren waar de nood zich voordoet. In Eindhoven is dat niet in het stadscentrum.
Esthetisch gezien zijn de woontorens minimalistische matrixen. Volgens het minimalisme van Mies van der Rohe. Wie daarvan houdt, zal ervan kunnen genieten.
De drie woontorens van district E, het voormalige parkeerterrein, krijgen flinke sokkels. De vormgeving volgens de fantasietekening laat sokkels zien die lijken op het smaakvolle citycentrum van Veldhoven. Weliswaar beschikt dat citycentrum over veel parkeerterrein in de open lucht.
Bij de commentaren over de opmerking dat de torens disproportioneel zijn ten opzichte van bestaande gebouwen, komen de punten subjectief, conservatief en progressief aan de orde.
Als subjectief gaat om de strikt individuele opvatting van een individu, dan bestaat die niet. Elke opvatting van een individu wordt beïnvloed door die van vele anderen. Tegenwoordig zijn er zelfs beroemdheden als influencers actief. Objectief in de zin van een opvatting die geheel los staat van individuele voorkeuren, bestaat ook niet.
Opvattingen zijn gebaseerd op velerlei ervaringen die grotendeels gedeeld worden met anderen. Echter, dat delen is geen kopiëren, maar individueel en onvoorspelbaar ontwikkelen.
Dat leidt tot vragen als: Wat zijn de feiten, Wat zijn de argumenten, Wat zijn de bewijzen?
De woontorens zou men het conservatisme van de negentiger jaren van de twintigste eeuw kunnen noemen. De vormgeving van de Catharinakerk het conservatisme van de negentiende eeuw. Kunnen die naast elkaar bestaan? Daar zijn verschillende opvattingen over. De coördinatoren van de stedebouw in Eindhoven geven de voorkeur aan vervlechting van oude gebouwen in de nieuwe opzet of (indirecte) afbraak ervan. Groepen geëngageerde Eindhovenaren geven de voorkeur aan een historisch bijpassende omgeving voor de oude gebouwen, vooral qua proportie.
Zelf zie ik de opvatting van de coördinatoren als de totale vernietiging van de historische binnenstad.
Progressieve ofwel vooruitstrevende stedebouw zou nieuwe oplossingen voor nieuwe vraagstukken kunnen aandragen. Hoogbouw is intussen een oude oplossing. Bovendien tonen allerlei onderzoeken aan dat die tot psychische klachten kan leiden vanwege de monotonie.
De vraag is gerechtvaardigd of de overige functies van de Eindhovense binnenstad, dat wil zeggen kantoren, winkels, horeca en vervoer, verdrongen worden door de woonfunctie. Mijn antwoord baseert zich op het volgende. Kantoren vallen grotendeels weg bij een 3-2 of 2-3 verdeling kantoor/thuis. De ontwikkeling van het internet leidt in het algemeen tot minder winkels; kenniswerkers zijn meestal nogal internetvaardig. Supermarkten en andere winkels voor dagelijkse voorzieningen zullen in de binnenstad iets toenemen. De horeca zal zich richten op de behoeften van de binnenstadbewoners, zoiets als de Kruisstraat-Woenselse Markt. Het vervoer per personenauto zal vrijwel geheel uit de binnenstad verdwijnen. Wel behoudt de binnenstad een groot station voor openbaar vervoer.
Scholen, speeltuinen, sporthallen en sportvelden ontbreken in de binnenstad.
Hoogstedelijk is een neologisme dat in het woordenboek niet te vinden is. Als men onder hoogstedelijk verstaat een sterke combinatie van stedelijke functies, dan lijkt de binnenstad van Eindhoven daar niet bij te gaan horen. Ook niet met 300.000 inwoners in geheel Eindhoven. Het wordt een woonwijk met woontorens. Dat geldt ook voor het Stationsgebied.
Naschriften:
Opkomst van hoogbouw
Volgens de wettelijke definitie van hoogbouw in Nederland gaat het om gebouwen vanaf 5 verdiepingen, waarin een lift vereist is. Dit benadrukt de essentiële betekenis van de lift voor de hoogbouw.
De uitvinding van de lift met valbeveiliging in 1852 door Elisha Otis was de start van de ontwikkeling van de hoogbouw. De minimalistische hoogbouw volgens de ideeën van Mies van der Rohe dateert uit de dertiger jaren van de twintigste eeuw. De hoogbouw als oplossing voor schaarse bouwgrond in dichtbevolkte steden bestaat dus intussen ongeveer 170 jaar.
Om het milieubederf in de wereld te stoppen, in het bijzonder in Brainport, zijn andere oplossingen nodig dan woontorens in een binnenstad. Zoals stabilisatie van de bevolkingsaantallen, huizen met praktische kantoorruimte en groene woonwijken.
Banengroei
Mag men banengroei in de binnenstad verwachten als die gedomineerd wordt door woontorens? Uiteraard wel bij het bouwkundig onderhoud. Denk aan de glazenwasser.
Als koopcentrum voor de overige wijken en de randgemeenten is de binnenstad gespecialiseerd in kleding; op het gebied van de andere soorten detailhandel heeft de binnenstad niet veel of niet veel bijzonders te bieden. Bovendien wordt kleding ook steeds meer aangeschaft via het internet.
De hoogbouw op zich biedt geen aantrekkelijke entourage voor de horeca. Daar komt bij dat het falende coronavirusbeleid er in Nederland voor zorgt dat social distancing wel een blijvertje is.
De horeca in de binnenstad heeft het maximum wel bereikt; als de torenbewoners naar de plaatselijke horeca gaan, kan dat echter de omzet iets verhogen. Overigens zou een proliferatie van het aantal eetgelegenheden geen zinvolle bijdrage aan de bestrijding van obesitas leveren.
Op het gebied van kantoren extra in de binnenstad wil me niet veel te binnen schieten, behalve de thuiskantoren.
Aantal banen binnenstad
Volgens een verhaal van Cees-Jan Pen uit 2018 telt de Eindhovense binnenstad 22.000 banen, waarvan 3800 in de detailhandel (2016). De vraag rijst wat hij dan bij de binnenstad rekent. In zijn verhaal haalt hij binnenstad en centrum door elkaar, terwijl het centrum uit 3 wijken bestaat. Formeel horen Fellenoord en het gebied westelijk van de Emmasingel/Keizersgracht, zoals Witte Dame en Bergen, niet bij de wijk binnenstad.
Stel 4000 van de 6000 horecabanen in Eindhoven horen bij de wijk binnenstad en alle detailhandelbanen van Pen ook. Alle 2000 banen van de gemeente komen erbij. Dan is de tussenstand 9800.
De overige 12.200 banen van de 22.000 zouden bij de overige kantoren in de wijk binnenstad horen. Dat lijkt nogal veel bij het kleine aantal grote kantoren in deze wijk.
Gezien het feit dat de wijk binnenstad nu ongeveer 3750 inwoners telt, worden de meeste banen bezet door mensen die buiten de wijk wonen.
Hoe kom je erbij dat de verdichtingsvisie slechts uit het plaatsen van woontorens bestaat? Het behelst een grote mix aan functies die hard nodig zijn om te voorkomen dat onze centra spooksteden worden. District E heeft ateliers, winkels, vvv kantoor, horeca, kantoorruimtes, vergaderruimtes een skydeck, openbare ruimtes met watervoorzieningen en mogelijk een hotel… een complete mix aan functies waar de ruim 200.000+ mensen die er dagelijks langs lopen gebruik van kunnen maken. De glazenwasser kan er letterlijk wonen en werken! Dit project levert enorm veel banen op, versterkt de binnenstad.. waar het nu een parkeerplaats voor auto’s en fietsen is, wat totaal niks bijdraagt aan de stad!
Ik weet niet of je wel eens in Assen geweest bent, maar dat is de toekomst van vele centra in Nederland als we niks doen, in Helmond was het al begonnen, in Eindhoven hebben vooral veel horeca de leegstaande winkels gevuld.. maar dat word op den duur ook een monocultuur. En wat denk je dat er gebeurt zodra de Overheid stopt met het injecteren van steungeld, wat voor centrum we overhouden.. wat denk je dat er gebeurt met het muziekgebouw, de heuvelgalerie, de effenaar, de bijenkorf, de hema..
Het centrum van Eindhoven is goed voor 40.000+ banen die op het spel staan! Tijden veranderen en het centrum moet mee, Wat jij beoogt is de wijken verdichten en van het centrum een openlucht museum maken waar je op zondag een rustige stadswandeling kunt maken.. maar dat is niet de functie van het centrum van een stad.
Het centrum moet transformeren in een ontmoetingsplek en verblijfsgebied, de tijd van kantoren aan de snelweg moet stoppen, daar heb je als stad niks aan en jaagt mensen de auto in. Naast een OV-knooppunt is de meest logische plek om te bouwen, zodat de afstand tussen wonen en werken kleiner word en forenzen met het OV naar hun werk kunnen. En tijdens de lunch en na het werk kunnen lunchen, shoppen een concert, beurs of museum kunnen bezoeken. Het moet een levendig gebied worden.
Prima dat je het niet mooi vind, maar je kunt de functie niet ontkennen. De ruimte in Eindhoven is op, ja je kunt woontorens in wijken gaan bouwen.. maar welke retailer, horeca, bedrijf gaat zich daar vestigen, op een moeilijk bereikbare plek in een woonwijk zonder fatsoenlijk openbaar vervoer… dan krijg je letterlijk anonieme torens zonder plint of functies behalve wonen.. laat staan wat voor kwaliteit je krijgt, denk je dat ontwikkelaars bereid zijn om enorme bedragen te investeren in Woensel Noord? dan graai je op de bodem, gaat alle kwaliteit verloren..
Juist nu in het coronatijdperk staat de functie van stadscentra ter discussie. In Eindhoven en omgeving is de binnenstad van Eindhoven lang als regionaal centrum gezien. Maar is daar eigenlijk nog wel behoefte aan?
Als het werk voor velen geheel of gedeeltelijk naar thuis verschuift, kunnen de centra van wijken en omliggende gemeenten van Eindhoven dan veel beter op behoeften van de bewoners inspelen?
Als de detailhandel van fysieke winkels naar webwinkels verschuift, is het dan zinvol veel minder tijd te besteden aan winkelen in winkelcentra?
Nu het fietsen, alleen fysiek of met trapondersteuning, zo toeneemt, is het dan efficiënter om vooral aandacht te besteden aan infrastructuur voor fietsen in plaats van die voor het openbaar vervoer? Zoals brede, goed geplaveide fietspaden en aparte fietspaden voor de snelle fiets?
Dit geeft aansluiting op een groot netwerk van horeca in de steden en dorpen van Eindhoven e.o.
En er zijn nog veel meer vragen.
Mijn voorlopige conclusie is dat een een veelheid van kleine centra beter is dan een groot regionaal centrum.
Wat is dat toch met die aversie tegen hoogbouw? Waarom willen mensen die er zelf niet willen wonen anderen zo graag overtuigen? Geloof het of niet, er zijn echt mensen die graag in hoogbouw wonen en er heel gelukkig zijn. En zij hebben echt geen Messias nodig die ze van het tegendeel gaat overtuigen. Mensen prima voor zichzelf bepalen wat ze fijn vinden wonen.
Zelfs als alle plannen doorgaan zal straks 90% van de mensen in Eindhoven nog gewoon grondgebonden wonen. Sterker nog, ben er blij mee anders gaat die 10% ook nog concurreren op de markt voor grondgebonden woningen. Ik ben het wel volledig met je eens dat er voldoende aandacht moet zijn voor leefbaarheid, voorzieningen en de behoeften van bewoners. Maar vooralsnog hoor ik niemand het tegendeel beweren.
En dat hoogbouw een oude oplossing is, is natuurlijk lariekoek. Er zijn wereldwijd meer en hogere woontorens in aanbouw dan ooit tevoren en het einde is nog lang niet in zicht. Niet overal even mooi of duurzaam (in de breedste zin van het woord) helaas maar een oude oplossing is het zeker niet.
ps, pin me niet vast op die 10% maar het zal vast niet veel meer worden.
Wat er in de Eindhovense binnenstad moet gebeuren, is het aanpakken van vastgoedeigenaren die de boel laten versloffen. Kijk eens omhoog naar de gevels. Leegstand boven winkels. Panden die vervallen a.g.v. speculatie. Er is géén handhaving door de Gemeente. Waarom niet beste Raad?’
Als je door de binnenstad wandelt en dat doe ik wekelijks, al heel lang, zie je het centrum langzaam afsterven. Winkels verdwenen voor leegstand of horeca of andere hybride constructies.
Door hoogbouw in dit kleine centrum uit te strooien, over de 8 speculatieve zones, die hiervoor door de Raad zijn aangewezen, los je de problemen niet op. Je vergroot de onleefbaarheid. Acht super postzegels inrichten en de tussenliggende delen met suikerklontjes vullen (het is een Winy Maas term), betekent; de overige vastgoedeigenaren pleasen om alles verder marginaal te verhogen, met 10 of meer meters hoogte.
De enige partijen die hieraan verdienen, is de Gemeente Eindhoven. De Gemeente die zo arm is als een kerkrat, dat zij zelfs de Catharinakerk al heeft verpatst, en niet te vergeten alle vastgoed-/grondpartijen.
De gewone Eindhovense burger koopt helemaal niets met dit gespeculeer. Die betaalt meer belasting, voor minder kwalitatieve buitenruimte.
Alle mensen die een woning zoeken, blijven opgehokt zitten of vertrekken naar de randen van de stad, binnen of buiten Brainport. Of zij gaan wonen in Nuenen en als het ze lukt in Waalre bijvoorbeeld…
Eén zekerheid hebben deze mensen wel. De laatste twee gemeenten, met Waalre als eerste slachtoffer, zullen door Eindhoven worden opgeslokt, om de verliezen te compenseren, grotere woningclaims neer te gaan leggen.
Nou Piet, ik ben het helemaal met je eens dat het wonen boven de winkels gestimuleerd moet worden en dat er meer aandacht moet zijn voor de kwaliteit van deze panden. Maar de rest van je verhaal is nogal een opsomming van boute ongefundeerde uitspraken.
Wat is ongefundeerd?
Dat Waalre e.o. Nuenen niet worden geannexeerd?
Dat de 8 focusgebieden geen speculatie zones zijn?
Dat de kleine vastgoedpartijen niet tevreden zijn gesteld, door de Winny Maas suikerklontjes traktaties?
In 2017 werd ik geïnformeerd over allerlei verkooptransacties en eerdere handelingen (afspraken) die buiten het stadhuis om, door een aantal vastgoedbepalers werden gedaan. Ambtenaren waren doodsbang, wilden niet uit de school klappen.
Zolang iedereen in die keten zijn mond houdt, gaat dat goed. Maar u begrijpt, dit gaat een keer goed fout.
En zelfs Rutte zei iets heel naars over 040. Hij zei dat Eindhoven failliet was een aantal jaren geleden.
Juist daarom zijn al die ondersteuningsprogramma’s gestart, en gaat er extra geld naar Brainport.
Helaas gaan deze gelden via stichtingsconstructies worden verdeeld en is toezicht vanuit de politiek een onmogelijkheid geworden.
Pas als de transparantie op al dit soort zaken verbetert, zal Eindhoven beter worden.
Onze stad Eindhoven is al heel lang helaas ziek. Doodziek van drugsgeld, zwartgeldstromen en meer zaken die vaak omgekeerd als “goed nieuws” worden gebracht.
Ik wens jou, iedereen fijne Paasdagen.
Fijn dat je al je boute en ongefundeerde uitspraken zelf even opsomt!