Kernenergie in Brabant

Volgens het ED gaat TNO onderzoeken of en hoe we een Kerncentrale in Brabant kunnen bouwen. Enthousiaste volksvertegenwoordigers kakelen in het rond dat dat toch wel iets is waar we zo snel mogelijk mee aan de gang moeten. De nadelen worden niet genoemd en niet begrepen, zelfs niet na de kernrampen in Tsjernobyl (1986), Three Miles Island (1999) en Fukushima (2011).

Kalkar

Denk eens terug aan de Kerncentrale in Kalkar, een natriumgekoelde snelle kweekreaktor die €4 miljard gekost heeft en in zijn volledige bestaan nog geen 25 Watt stroom geleverd heeft.

In de jaren 60 werden er politieke afspraken gemaakt, in 1972 is besloten om te gaan bouwen (geschatte bouwkosten: €800 miljoen), in 1973 is gestart met de bouw. Nederlanders kregen vanaf dat moment 3 % heffing op hun elektriciteitsrekening om het vermalijde ding te kunnen betalen. In 1986 was het ding technisch klaar, maar de vergunning om op te starten is nooit afgegeven door jarenlange protesten en de probleempjes met reaktor 4 in Tsjernobyl. In 1991 heeft de Duitse regering het project beëindigd.

In 1995 is het hele apparaat voor €2,5 miljoen verkocht aan Hennie van der Most, en het is nu te bewonderen als pretpark Wunderland Kalkar. Wat zou er met de gebruiksaanwijzing van tienduizend  A4 ordners gebeurd zijn? Dat moet ergens in een kast staan van een kilometer lang.

Dus na 35 jaar en 4 miljard Euro was er nog steeds geen kerncentrale. En dat willen we nu in Brabant nog een keer doen?

Excursie

Vlak na die aankoop en voordat het een pretpark was ben ik er met mijn zoons geweest: een unieke kans om in een echte kerncentrale te kunnen rondwandelen. Het was een leerzame excursie.

De kerncentrale zelf was eigenlijk maar een klein dingetje, maar wat je er allemaal voor nodig had om dat in de hand te houden was enorm.

Wat opviel was het grenzeloze vertrouwen in techniek om elk mogelijk probleem en elk risico wat je kunt bedenken te kunnen oplossen met een technologische oplossing. Je zag beveiliging op beveiliging op beveiliging die ervoor bedoeld was om de beveiliging te beveiligen. Eindeloze kabelgoten met dikke kabels die allemaal stuk voor stuk waren behandeld zodat ze niet in brand konden vliegen. Procedures die moesten worden uitgevoerd als er een schip in brand zou vliegen op de Rijn. Pompen met pijpen eraan met meer dan een meter doorsnede om het hele reaktor vol water uit de Rijn te pompen om te koelen als het helemaal mis zou gaan. Een tweede pomp voor als de eerste het niet deed. Een derde pomp voor als de tweede het ook niet deed. Daar werd ik niet rustig van omdat de reactor gekoeld zou worden met 1200 ton vloeibaar Natrium. Ik weet nog van de middelbare school dat een klein blokje Natrium in water best heftig reageert ( https://www.youtube.com/watch?v=qqxRkA3xIzo) .

Dat leverde een enorme hoeveelheid kabels op die naar de ruimte achter de regelkamer in rekken vol met jaren ’70 electronica werden geleid, met allemaal discrete componenten op een printje in een rek in een kast in rijen kasten achter elkaar. Die ruimte was groter dan de regelkamer zelf. In die regelkamer heb ik in een stoel gezeten en heb mij afgevraagd wat ik als operator zou doen als er 500 lampjes tegelijkertijd gaan branden. Door al die beveiligingen is het systeem zo complex geworden dat je geen idee meer hebt wat er aan de hand is en wat je moet doen als er iets mis gaat. En je hebt geen tijd om dan even in een kilometer documentatie te gaan zoeken. Ik werd er niet rustig van.

Toen we weer naar buiten wilden stond er een bordje boven de deur met een zwaailicht. “Let op: Straling” stond er op. Dat stond bij de deur naar buiten: Jij staat dus aan de verkeerde kant van de deur als het zwaailicht aan is en die deur door de regelkamer is afgegrendeld. Jammer dan. Gelukkig voor ons zat er geen radioaktief materiaal in de reaktor.

Leerpunten:

Wat kunnen we daarvan leren? Kerncentrales zijn akelige dingen. De kans dat er iets mis gaat is klein, maar de gevolgen zijn enorm. Een gebied van 30 kilometer rond Tsjernobyl is nog steeds een no-go zone omdat er na 35 jaar nog steeds teveel straling is. De reactor zelf is nu voor de tweede keer voorzien van een betonnen sarcofaag om de ellende een beetje lokaal te houden.
Wat we met de afgewerkte hoog radio aktieve splijtstof van kerncentrales aanmoeten weten we nog steeds niet. Dat wisten we ook niet toen we Kalkar bouwden, maar we hebben nu nog steeds geen oplossing gevonden.

Kernfusie

De politieke brabobo’s roepen dat we tegelijkertijd ook Kernfusie kunnen  gaan doen, want daar doet Differ van de TU/e  toch aan mee? Het antwoord is: Ja, kernfusie heeft de toekomst. Al 50 jaar.

Met een beetje geluk gaat volgend jaar de eerste kernfusie reactor opgestart worden, totdat er een paar tienden van een seconde kernfusie optreedt, waarbij Waterstof in Helium wordt omgezet. Dan zetten ze het snel weer uit.  Als dat werkt dan gaan ze verder met langere tijden. Dus het kon nog wel eens een jaar of vijftig duren voordat we een kernfusie reactor kunnen bouwen waar stroom uitkomt. Voordeel is wel dat er geen of weinig radioaktief materiaal vrijkomt.

Tijdlijnen

Dus de realisatie van de plannen van de provincie om even een kerncentraletje in Brabant neer te plempen kost dus minstens vijf jaar lobbyen, daarna vijftien jaar bouwen, daarna nog vijf jaar politiek om de vergunning niet af te willen geven, oftewel 25 jaar drukte voordat de eerste kWh voor huishoudelijk gebruik eventueel beschikbaar komt. Als het ding dan toch komt, dan liefst tussen Breda en Bergen op Zoom in verband met mijn Nimby syndroom: niet in de buurt van Eindhoven svp! Het is misschien beter om te wachten op Kernfusie en het beschikbare geld te besteden aan onderzoek om Kernfusiecentrales sneller commercieel beschikbaar te maken. Dat lijkt me beter voor het milieu.