Liefde voor of van de robot?
Half september naar Robot Love geweest in de oude Campina melkfabriek. Een bijzondere expo waarbij ik wel iets meer robotica had verwacht maar goed, zelf schrijft de organisatie er o.a. dit over:
Robot Love zoekt de verbinding tussen mens en robot. Robots en AI als nieuwkomers moeten veel leren en worden opgevoed. Dat vereist aandacht, zorg en bovenal liefde. Robot Love zet in op het bereiken van een breed en zeer divers publiek.
Robot Love heeft een optimistische benadering van robotisering en omarmt de komst van robots en AI, juist omdat het ons ook kansen biedt betere mensen te worden. Tegelijk worden ook de minder fraaie consequenties ervan onderzocht. Er is ruimte voor fascinatie, maar ook voor conflict, voor kwetsbaarheid, maar vooral voor liefde. Dat doet Robot Love door de organisatie van een expo experience op het snijvlak van kunst, design en wetenschap.
Zou je zo’n verdriet niet willen troosten? – Foto: Rien Valk
Is dit de nieuwe knuffel? – Foto: Rien Valk
Dat klopt aardig, er zijn veel kunstzinnige uitingen te zien. Soms is de robot wel heel goed weggewerkt zoals bij de streelrobot van Driessens & Verstappen waar een strelend “kwastje” over je rug gaat en je, als hun laatste verbetering, zelf kunt aangeven waar het prettig of ongewenst is. Pas als je goed kijkt zie je hoe dat aangestuurd wordt.
Een robot als masseur? – Foto: Rien Valk
Shake hands – Foto: Rien Valk
Een robot een hand geven voelt wel heel vreemd aan maar mijn hand werd in elk geval niet fijn geknepen.
In de film Metropolis van Fritz Lang uit 1927 speelden robots al een rol. De angst voor robots – die zich tegen hun schepper keren – bracht Isaac Asimov, schrijver en biochemicus, er toe om wetten te definiëren waaraan robots moesten voldoen. Later nog aangevuld door de nulde wet, als volgt:
0 – Een robot mag geen schade toebrengen aan de mensheid, of toelaten dat de mensheid schade toegebracht wordt door zijn nalatigheid.
1 – Een robot mag een mens geen letsel toebrengen of door niet te handelen toestaan dat een mens letsel oploopt behalve als dit de Nulde Wet zou schenden.
2 – Een robot moet de bevelen uitvoeren die hem door mensen gegeven worden, behalve als die opdrachten in strijd zijn met de Nulde Wet of de Eerste Wet.
3 – Een robot moet zijn eigen bestaan beschermen, voor zover die bescherming niet in strijd is met de Nulde, Eerste of Tweede Wet.
De literaire wetten van Asimov inspireerde robotwetenschappers Robin Murphy en David D. Woods tot de “Drie Wetten voor Verantwoordelijke Robotica”:
1) Een mens mag geen robot inzetten wanneer dit werk met de robot niet voldoet aan de hoogste wettelijke en professionele normen van veiligheid en ethiek.
2) Een robot moet afhankelijk van zijn functie mensen voldoende kunnen beantwoorden.
3) Een robot moet worden begiftigd met genoeg toereikende autonomie om zijn eigen bestaan te kunnen beschermen, zolang hij hierdoor gemakkelijk te bedienen blijft en zijn autonomie niet in strijd is met de Eerste en de Tweede Wet.
Hoe lang zal het nog duren voordat we de eerste echte verzorgings- of knuffelrobots voor gehandicapten en alzheimer patiënten kunnen tegenkomen? Wordt de wapen industrie een belangrijke speler? Zal de seksindustrie ook bijdragen aan een doorbraak? Asimov sloot dat menselijke gedrag niet uit in zijn verhalen. Een achttien plus afdeling en folders waren op de expo al te vinden.
18 plus afdeling – Foto: Rien Valk
Je beschrijft een belangrijk facet van iets waar we ons al jaren onvoldoende druk om maken: de rol van technologie. Wie zich daar druk om maakt vindt een soort religieuze overtuiging tegenover zich waarin technologische vooruitgang de nieuwe voorganger lijkt te zijn. ‘Laat de technologie zich maar ontwikkelen, dan komt alles goed.’ Dat ‘geloof’, want anders kun je die overtuiging niet noemen, maakt dat we onze samenleving op grote schaal ‘verrijken’ met technologie, óók als die ons of onze kinderen schaadt. Ik blijf me erover verwonderen.
Of de aandacht voor die ontwikkeling onvoldoende is, is niet makkelijk te beoordelen, Er is in elk geval een groep mensen die zich er wel mee bezig houdt, getuige een open brief aan de Europese commissie Artificial Intelligence and Robotics naar aanleiding van het idee om robots mensenrechten te geven. Daar werd ook in de Nederlandse pers aandacht aan geschonken.
Het is en blijft zeker zinvol om je bij iedere technologische ontwikkeling af te vragen of die ook bijdraagt aan ons levensgeluk, gezondheid en het goede beheer van dat bolletje in de kosmos waarop wij leven.
Bij technologie die ons of onze kinderen schaad waaraan denk je dan?
Zoals je weet heb ik tieners en ik las van de week de Engelse samenstelling screenagers. Daar lijkt het soms wel echt op. Ik ken ontwrichte gezinnen omdat zoonlief gamet tot ie erbij neervalt. Cijfers op school beneden alle peil maar wel een nieuwe high score of een hoger level in Fortnite. Er zijn kinderen waarvan ik weet hoe mooi zij een verhaal schrijven kunnen, maar de keuze niet maken om de computer daar een keertje voor te gebruiken. Een vlogger volgen is iets anders dan een goeie zijn. Wat gebeurt er met de creativiteit? Een heel ander voorbeeld: we proppen een auto vol elektronische veiligheidsaccessoires. We voelen ons vervolgens veiliger en gaan daardoor grotere risico’s nemen dan we daarvoor deden. Ik filosofeer eventjes vrijelijk door en combineer wat ik zojuist schreef met jouw oorspronkelijke ‘robotliefde’-verslag: het zou me niet verbazen als een zelfrijdende Tesla vroeg of laat gebruikt wordt om zelfsturend en al plaats te bieden aan voormalig bestuurder/ster die op de achterbank de liefde bedrijft met een zacht zuchtende rubberen Robbie of Robin. Niet omdat het moet, maar omdat het kan. Moeten we het ook willen?
Screenagers een mooie vondst. Dat geld niet alleen voor tieners ook de volwassenen kunnen er wat van als je zo eens rond kijkt. Het in de SF serie Startrek geïntroduceerde schermpje is werkelijkheid geworden in de vorm van onze mobiel die we kennelijk steeds minder makkelijk kunnen missen. Maar dat is ook niet zo gek gezien de functies als agenda, foto/video camera, vraagbaak, fotoalbum, waarbij ook de banken graag meedoen met app’s als tikkie enz. Het gaat er nu om, om dat ding een normale plaats te geven en onze “gezicht tot gezicht” contacten ook in ere te houden zonder dat te laten verstoren door al teveel mobiele schermpjes.
Wat het zuchten op de achterbank betreft, of we dat moeten willen….. ik herinner me dat de VHS video recorder het won van de technisch betere V2000 van Philips omdat volgens de berichten Frits Philips geen erotiek op die banden wilde hebben.
Een robot die de mens tot steun kan zijn, gehandicapten kan ondersteunen, helpt de eenzaamheid te verlichten, op de kinderen kan passen, alzheimer patienten afleid en bijstaat en wat voor taken we nog meer kunnen bedenken lijkt me de moeite waard. Als de sexindustrie die ontwikkeling indirect stimuleert, prima toch?
Wanneer zal de robot een betaalbare hulp zijn voor ons allemaal?