Vrouwen in de Techniek

De TU/e heeft beslist dat de volgende 150 vacatures voor wetenschappelijk personeel ingevuld gaan worden met vrouwen. De manier waarop het in het nieuws gekomen is vind ik een voorbeeld van matig leiderschap van het College van Bestuur van de TU/e, maar is het idee zelf eigenlijk wel inhoudelijk correct?

Daarvoor moeten we kijken waarom er zo weinig vrouwen in de techniek werken. Allereerst valt op dat Nederlandse vrouwen procentueel veel minder vaak een technische carriere hebben dan buitenlandse vrouwen. Dus het heeft ook iets te maken met hoe wij vroeger in Nederland de zaken georganiseerd hebben. Verder valt op dat het in mijn vakgebied, informatica, nog beroerder is dan in andere technische studierichtingen. En dat terwijl de eerste programmeurs allemaal vrouwen waren. Waar is dat misgegaan?

De Engelsen hadden in 1943 de eerste werkende computer in Bletchley Park die de Enigma codes van de Duitsers kon breken. De algoritmes van Alan Turing draaiden op een computer die werd geprogrammeerd en bediend door de vrouwen van WRENS, de engelse Milva. Na de oorlog werden de Amerikaanse computers ook bediend door vrouwen. De indrukwekkende film Hidden Figures gaat over hun bijdrage aan het NASA programma om een mens op de maan te krijgen, en weer terug (!).

In Nederland werden tot de jaren vijftig complexe numerieke problemen opgelost met zalen vol dames met een HBS-B diploma: de rekenaarsters. Het vermenigvuldigen van twee 5×5 matrixen kon bijvoorbeeld uitgevoerd worden in een zaaltje met 5 rijen dames naast elkaar en 5 kolommen dames achter elkaar. Door de resultaten via briefjes op de goede manier aan elkaar door te geven kreeg je op den duur het gevraagde antwoord.

Toen in Amsterdam de eerste Nederlandse computers gebouwd werden (door mannen)gingen de rekenaarsters aan de slag met de programmatuur. Dat was nog programmeren in nullen en enen, omdat Assembler nog moest worden uitgevonden. Dus ook in Nederland waren vrouwen de eerste mensen die computers begrepen.

Toen verzon Edsgar Dijkstra het woord ‘programmeur’ en werd het noodzakelijk om cursussen te volgen om computers netjes te kunnen programmeren. Maar tot in de jaren zestig moesten Nederlandse vrouwen verplicht ontslag nemen als ze gingen trouwen, want volgens het Burgerlijk Wetboek uit 1838 waren vrouwen in juridische zin vanaf het moment dat ze trouwden ‘handelingsonbekwaam’.

Dus vonden de mannen het zonde van het geld om vrouwen naar een cursus te sturen, want die paar jaar dat ze daar plezier hadden was de moeite niet waard. Deze ellende is nooit weer goed gekomen. Dus indirect heeft Edsgar de vrouwen de informatica uitgejaagd. Edsgar Dijkstra werd in 1962 hoogleraar aan de TU/e. Nu wil diezelfde TU/e technische vrouwen voortrekken. Eindelijk een beetje gerechtigheid!

Bronvermelding:
1.  Corula Rooijendijk – Alles moest nog worden uitgevonden  https://<www.bol.com>alles moest nog worden uitgevonden

2. isgeschiedenis.nl/nieuws/de-motie-tendeloo-en-de-werkende-getrouwde-vrouw