Wat kunnen we leren van Monopoly over Basisloon
Het is niet goed als de verschillen tussen arm en rijk te groot zijn. In extreme gevallen ontwricht het de maatschappij. Een bekend geval is de bestorming van de Bastille door het hongerige gepeupel terwijl de koning van Frankrijk de despoot uithing en het heel breed liet hangen. De onderstaande foto is van de Spiegelzaal in het paleis in Versailles. Altijd handig als je wat ruimte hebt voor een feestje.
Wat vinden we nou een acceptabel verschil in rijkdom? Dat is per land en per tijdstip in de geschiedenis anders. In Nederland valt het nog wel mee op dit ogenblik, vind ik. Maar dat komt omdat we de grens bij onszelf leggen. We hebben medelijden met de landen waar de verschillen factoren kleiner zijn en zijn boos op de landen waar de verschillen factoren groter zijn.
Om de verschillen te verkleinen willen een aantal mensen graag een basisloon voor iedereen. Wat zou er gebeuren als we dit zouden invoeren?
Laten we eens een spelletje Monopoly gaan spelen om te kijken wat dat oplevert.
Iedere speler krijgt van de Bank startgeld, dus allemaal hebben ze hetzelfde vermogen. Daarnaast krijg iedere speler in het spel een basisloon van 200 gulden als hij langs AF gaat. Het is een dobbelspel dus gemiddeld komt iedereen even vaak langs AF. Vaste inkomsten dus en voor iedereen ongeveer evenveel. De beginsituatie is dus voor iedere speler hetzelfde.
Hoe ziet het speelveld eruit na een uurtje spelen? Dan zijn toch weer grote verschillen te bespeuren tussen de vermogens en de inkomens van de spelers. De vastgoedjongens die veel straten hebben gekocht en die volgeplempt hebben met huizen en hotels zitten patsend het geld binnen te harken. De sukkels gaan krabbend en met een lege portemonnaie de bocht om richting AF om weer 200 gulden te krijgen. terwijl ze onderweg al hun geld aan huur kwijt zijn. Als je dan nog een halve dag doorspeelt dan vliegt op een goed moment het bord met veel kabaal de kamer door omdat de sukkels het helemaal zat zijn.
Het grappige is dat je veel geluk en misschien een beetje slimmigheid moet hebben om patser te worden.
Dus alleen een basisinkomen invoeren zonder de spelregels te veranderen hoe we met elkaar omgaan heeft geen zin want binnen een jaar na de herverdeling van vermogen en inkomen ziet het er weer uit als vandaag, alleen andere patsers en andere sukkels.
Opvoedkundig is het misschien aan te bevelen om de spelregels van het Monopolyspel aan te passen. De nieuwe regels moeten dan de spelers dwingen om sociaal om te gaan met de medespelers in plaats van monomaan gericht te zijn op het vergaren van zo veel mogelijk rijkdom.
Aanrader is p. 144 van het boek Donut-economie, van Kate Raworth. Ze schrijft daarin hoe de bedenker van Monopoly 2 verschillende spellen wilde, met 2 verschillende sets met spelregels, De andere set heette Voorspoed en hierbij kreeg bijvoorbeeld elke speler iets zodra iemand een nieuwe straat kocht, vergelijkbaar met een belasting op onroerend goed.
Een basisinkomen veranderen is de spelregels (de goede kant op) veranderen, gaat overigens ook altijd gepaard met een set van regels over wat, waarom, hoe, wie wat waar ….
We kunnen ook gewoon beginnen c.q. doorgaan met sociaal om te gaan met elkaar, los van het basisinkomen …