Woningnood studenten geen verrassing

Een paar dagen geleden viel mijn oog op een klein berichtje in de digitale versie van De Krant: “Veel meer studenten op straat door strenge regels kamerverhuur dan gemeente Eindhoven berekent, zeggen insprekers“, (www.ed.nl, 13 april 2021). Het is niet het eerste signaal van een huisvestingsprobleem in onze sTUd/entenstad.

Growth is good
Dat we in Eindhoven een tekort hebben aan woonruimte kan niemand verbazen. Wat mij in ieder geval wel verbaast is dat de gemeente nu wordt aangesproken op het handhaven van regels die al lang bekend waren. Ik zou zeggen: eindelijk. Maar waarom praat er niemand over de verantwoordelijkheid van de drie partijen die de triple helix vormen? ‘We moeten groeien!’ zeggen zowel de lokale overheid, het bedrijfsleven als de kennis-instituten. En dat al jarenlang. En dat is precies wat er is gebeurd.

In 2011 las ik over de groeiaspiraties van TU/e en vroeg me destijds al af: “Waar laten we die gasten?”. Voor het antwoord hoef je nu, tien jaar na dato, niet lang te zoeken. Er is binnen de ring geen straat meer te vinden waar gezinswoningen voor startende gezinnen niet aan hun oorspronkelijke functie zijn onttrokken. Vakkundig omgebouwd tot cluster studentenkamers verlevendigen deze woningen de buurt. Althans, zo heet het in termen van voorstanders van deze ontwikkelingen.

Jammer
Het is alleen een beetje jammer als het ongebreideld gebeurd is. Eén omgebouwd huis leidt tot een kleine verandering in de straat of buurt, maar elke straat en elke wijk komt daadwerkelijk onder druk te staan als het aantal ‘omvormingen’ te groot wordt. Wie in zo’n stadsgedeelte bijvoorbeeld naar een basisschool kijkt, ziet daar een lager aantal kinderen op school. Kinderen groeien namelijk op in gezinnen, al zijn ook die aardig veranderd van samenstelling.

Verantwoordelijk
Ik wil niet de indruk wekken dat de universiteit met haar groeiwens de enige partij is die tot druk op de woonmarkt heeft geleid. Het was wel één van de meest expliciete wat betreft het uiten van een groeiwens. Ter vergelijking: Fontys Hogescholen had in 2009 grofweg 38.000 studenten in de schoolbanken, inmiddels zijn het er zo’n 44.000. In het geval van Fontys moet met twee zaken rekening gehouden worden: de hogeschool heeft ook locaties buiten Eindhoven en het percentage kamerbewoners is voor een hogeschool kleiner dan een universiteit. En het is logisch dat niet elke student op kamers gaat.

ASML
Wanneer je schrijft over de woningmarkt in Eindhoven kun je naast de studentenproblematiek niet heen om een andere groeier: ASML. De dorpen in de omgeving, maar zeker ook de stad hebben wat dat betreft een behoorlijk druk te verhapstukken. In tien jaar tijd doet de toename van het medewerkersaantal niet onder voor de universiteit. En dan schat ik het voorzichtig in. Want wanneer ik riantere schattingen maak, dan heeft ASML een groei in aantal mensen gemaakt zo groot als als TU/e en Fontys samen.

Waar ligt de rekening
Zo verrassend is het woningtekort in onze regio dus niet. En het is ook niet verrassend dat het piept en kraakt. Het gedoe over studentwoningen is één van die krakende piepjes. De vraag is of het fair is om de rekening eenzijdig bij wethouder Torunoglu (de stad) te leggen. De vraag is ook of gemopper op handhaving van de eigen regels moet leiden tot tumult waarbij naast studentenbelangen ook andere zaken spelen die met winstoptimalisatie en in sommige gevallen crimineel verkregen geld te maken kunnen hebben. In dat laatste opzicht zal Eindhoven beslist geen oase zijn; het is een landelijk fenomeen dat in alle grote steden speelt.

Triple helix
De meeste Eindhovenaren zegt Triple Helix helemaal niks. Maar het is het samenwerkingsverband dat je (ook met weinig fantasie) de belangrijkste partijen van Brainport mag noemen: kennis-instituten, grote bedrijven en de lokale overheid. Die cluster wordt altijd in één adem genoemd met economische voorspoed van onze regio. De vraag is wanneer zij zich drukker gaat maken om de mensen die zullen bijdragen aan het economische succes in de toekomst. Voor de volledigheid: dat zijn niet alleen de studenten van nu.

Mede-verantwoordelijk
Eigenlijk zouden we kunnen stellen dat Brainport Development van alles heeft gedevelopt maar weinig tot niets waar het de woningmarkt betreft. De prijsontwikkeling die mede daardoor is ontstaan heeft bovendien bijgedragen aan een verdere scheefgroei in de maatschappij. Voor de volledigheid: ik schrijf ‘bijgedragen’.

Ik houd de Brainport-partijen dus niet één-op-één verantwoordelijk voor de huidige situatie op de lokale woningmarkt. Maar als je een decenium lang roept dat je ‘hier’ moet wezen, dan moet je ook de verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen.

‘Share the vibe’ gaat op de Eindhovense huizenmarkt inmiddels hand in hand met ‘Milk the Market’. In dit opzicht heeft niemand baat bij Brainport en dat is jammer voor zo’n sterk merk.