Zeg Paus, waar is mijn kunst?

Weet u nog dat in het Eindhovense Van Abbemuseum een werk van Kandinsky als topstuk te bewonderen viel? Het betrof ‘Blick auf Murnau mit Kirche’ dat uiteindelijk het predikaat ‘roofkunst’ kreeg en terugmoest naar de rechtmatige eigenaar. Daaraan ging wel jarenlang juridische getouwtrek vooraf, aangezien de nazaten van de familie Stern-Lippmanns eerst maar eens met deugdelijk bewijs moesten komen.

Ik stuitte een week of vijf geleden op een documentaire die een pijnlijk prachtige inkijk biedt in een soortgelijke strijd. Het gaat om het perspectief van rechthebbenden, mensen met een gerechtvaardigd belang. Anders dan u misschien verwachtte, blijkt roofkunst geen uitvinding van de nazi’s. Evenmin zijn twee wereldoorlogen noodzakelijk om met andermans kunst geraffineerd aan de haal te gaan.

Zeg Paus…
Mijn favoriete radioprogramma ‘OVT’ van de VPRO liet mij kennismaken met de documentaire: ‘Zeg Paus, waar is m’n kunst?’ Eigenlijk zou ik moeten schrijven dat het om een podcast gaat, maar dan zou deze documentaire onterecht tussen de braakselen van onbeduidende influencers belanden. Dat verdient deze docu zeker niet!

In zes afleveringen neemt radiomaker Stef Visjager de luisteraar mee naar het echtpaar Majeau. Olga Majeau blijkt een nazaat te zijn van de Oostenrijks-Hongaarse familie Eperjesy. Een familie die ooit een omvangrijke kunstcollectie bezat en deze herbergde in het eigen kasteel Wehrburg. Daarvan wist Olga lange tijd niets, maar toen het eenmaal aan het licht kwam, was ‘ontweten’ natuurlijk geen optie. Ze besluit (opnieuw) op onderzoek uit te gaan en wij mogen mee.

Een aanrader?
Ik heb genoten van elk facet van dit klankverhaal. De begin- en eindtune van elke aflevering is een schot in de roos. De stemmen zijn perfect verstaanbaar en daar waar nodig zijn brieffragmenten ingesproken door Olga Zuiderhoek en Pierre Bokma. De sfeer van het interbellum wordt bijna voelbaar en de wrange wreedheid van de geschiedenis is haast te proeven. Wie een beeld wil krijgen van moderne instituties en de bereidheid om mee te werken aan redelijke verzoeken, komt zeker aan zijn of haar trekken. Wie hoopt dat er ook nog goede mensen bestaan, wordt evenmin teleurgesteld.

Een troostcast
Het knokken voor rechtvaardigheid; dát is wat de hele podcast ademt. Maar wat mij juist treft, is dat het gevolgde echtpaar Majeau bovenal recht wil doen aan de voorouders van Olga. Ik denk bovendien dat alle slachtoffers van een oneerlijk afgehandelde erfenis troost kunnen putten uit dit prachtige verslag. Maak tijd voor ‘Zeg Paus, waar is m’n kunst?‘