ASML gebouw 1 onder de sloophamer
We hadden het hier bij DSE al in 2019 aangekondigd dat ASML gebouw 1 plaats moet maken voor een paar hele grote kantoren. ASML blijft immers tegen de klippen op groeien en al dat nieuwe volk moet kantoorruimte hebben. Het bedrijf groeit met enkele duizenden werknemers per jaar en dan moet je op tijd beginnen met bouwen.
Dat moet dus op het stukje grond langs de A2 waar nu gebouw 1 staat. Dat heet zo omdat dat het eerste eigen gebouw van ASML was. Daarvoor was het bedrijf ingekwartierd bij Philips op Strijp TQ. In 1984 is het ontworpen door architect van Aken en in 1985 is het gebouwd en opgeleverd. Het is een prachtig gebouw waar zelfs de Amerikaanse klanten van onder de indruk waren. Toen wisten ze eindelijk waar Veldhoven lag. Daarvoor dachten ze dat Nederland een voorstad van Kopenhagen was. Dit gebouw zorgde ervoor dat ASML voor vol werd aangezien. Het bedrijf was in die tijd immers een heel kleine startup, weliswaar met een grote bek maar met erg weinig omzet.
Maar dat is binnenkort verleden tijd. Op 1 maart 2022 zijn de slopers in het pand getrokken om het zo snel mogelijk met de grond gelijk te maken. Onder de grond ligt nog een fundering van een meter dik beton om trillingen van het verkeer van de A2 zo veel mogelijk te dempen. Die fundering zullen ze waarschijnlijk wel laten liggen.
Op de eerste foto, gemaakt op 3 maart zie je dat ze links achter begonnen zijn.
Een deel van de witte gevel is al verdwenen. Dat zie je in de tweede foto. Beneden zaten de directeur operations en de directeur ontwikkeling en het secretariaat.
Boven zat de mechanische ontwikkelgroep zijn werk te doen op A0 tekeningen op grote tekenborden. Linksonder woonden de electronica afdeling en de softwareafdeling. Daarboven de fysicagroep. Ja, dat was niet veel ruimte, maar de totale ontwikkelafdeling was ongeveer vijftig man groot op het moment dat ze naar dit gebouw verhuisden. Dat team heeft in 1985 de hele PAS2500 ontworpen. Dat lukt tegenwoordig niet meer, maar het apparaat is dan ook een heel stuk complexer geworden.
Onder de grote witte hoed van het gebouw zat de luchtbehandeling. De apparaten van ASML kwamen bij de klanten in schone ruimtes te staan en die wilden geen vieze apparatuur uit Veldhoven in hun clean rooms, dus ASML moest zijn machines ook schoon produceren. Daarvoor moesten enorme hoeveelheden schone lucht van boven naar beneden door de fabriek geblazen worden. Gjalt Smit, de eerste ASML CEO, was daar zo trots op dat hij in de krant liet zetten dat in vergelijking met zijn schone ruimtes de operatiekamer in een ziekenhuis een vuilnisbelt was. Daar was het Maxima echt boos over. ‘Wij opereren hélemáál niet in een vuilnisbelt!’ stond er de volgende dag in de krant.
De slopers zijn begonnen in de fabriek aan de achterkant. Een deel van het witte trespa dak is al verdwenen. Dat zie je in de volgende foto.
Die fabriek is gebouwd voor de PAS2500 serie machines die gebouwd zijn van 1986 tot pakweg 1992. (PAS is de afkorting van Philips Automatic Stepper. Philips was de moeder van ASML in die tijd). De opvolger van die machine, de PAS5500, paste met geen mogelijkheid in deze fabriek, dus die zijn gebouwd in een nieuw fabriekske een stuk verderop, gebouw 4, vlak achter het MMC.
Nu is er een groot gat in de gevel gemaakt waardoor kranen de ingewanden naar buiten rijden. Containers vol bouwmaterialen worden afgevoerd.
Het zal nu wel snel gebeurt zijn met dit unieke stukje technologiegeschiedenis. Want laten we eerlijk wezen: het was tóch een mooi gebouw!
De foto’s zijn gemaakt door Wim Hendriksen op 3 maart 2022.
= = = = = = = = = = = = = = = = = = =
toegevoegd op 14 april 2022 door Wim:
Op 9 april 2022 was het bijna gebeurd met ASML Gebouw 1.
foto: Wim Hendriksen
Op 14 april maakte Reinder Plug deze mooie foto in de ochtendmist. Een beetje weemoedig wordt je er wel van…
foto: Reinder Plug
Sinds 3 weken probeer ik mensen van asml telefonisch te bereiken over de enorme geluidsoverlast en stofwolken. Niemand reageerde. Een secretaresse mevrouw Paridaans, een manager de heer Onno Dekker en ga zo maar door. Keurig nette dames aan de telefoon hoor, en ze laten allerlei reacties achter bij de desbetreffende personen en zullen zeker contact opnemen. Niet dus.
Start van de herrie was al op 1 maart. Op 14 mei, 10 weken later, ontving ik en mijn medebewoners van deze wijk een brief. Een uitnodiging voor een bijeenkomst. De gemeente Veldhoven en asml willen graag onze mening horen voordat het bestemmingsplan formeel in procedure gaat zodat ze onze mening en inbreng mee kunnen nemen in de voorbereiding.
Pardon..? Onze mening en inbreng.. Mosterd na de maaltijd
In Eindhoven hebben we ook iets dergelijks gehad: dse.nl/communiceert-het-eindhovens-bestuur-optimaal-met-zijn-inwoners/ Daar is vooral wat aan de overlast van het afvoeren gedaan.
Heel vervelend als er zo’n enorm kabaal gemaakt wordt. Heeft de aannemer geen water gespoten om het stof tegen te gaan? Of een bedrijf bij het afbreken van een bedrijfspand verplicht is om dat in overleg met de bewoners te doen is mij niet bekend. De brief van 14 mei gaat niet over de afbraak maar over het bestemmingsplan en de ASML nieuwbouw. Of je dat als mosterd na de maaltijd moet zien?
ASM Lithography gebouw 1 waar mijn carriere begon op 2 januari 1989. Later dat jaar hoefde ik niet als dienstplichtig soldaat in dienst en zou de Berlijnse muur vallen. We gingen een gouden tijd tegemoet met snelle groei.
Hoe anders ziet de wereld er vandaag uit, …, dit iconische gebouw maakt plaats om Moore’s Law te blijven volgen.
De camera is een iPhone 12pro met 5nm chips geproduceerd door ASML EUV scanners.
Dit is ook een selfie van ASML van ASM Lithography, dat kleine obscure Nederlandse bedrijf dat uit de mist oprijst.
Een half uur later werd op de Volmolen een gedicht gereciteerd van Nelleke van Tuyn wat mij tot deze tekst inspireerde:
‘Uit de mist van mijn gedachten rijst de beeltenis steeds op
van ASML’s eerste gebouw en een zon die stijgt ten top
want waar vele ingenieurs ideeën realiseren nabij het water
raakt het heden het verleden koester het voor later…’
Ik weet nog dat een oom van mij vermeldde dat het dak van dit gebouw maken
geen gemakkelijke klus was.
Hij werkte destijds bij Gerards Bouwpanelen, welke de trespa dakbeplating aanleverden.
Later zijn de trespa platen vervangen door aluminium, wit gespoten platen.
Deze zijn stuk voor stuk ingemeten.
Niet alleen gebouw 1 maar ook het ASML logo (marker) is inmiddels vervangen.
Lijkt er inderdaad op dat ASML niet veel meer heeft met zn geschiedenis.
Maar dat zit ook wel in het ASML-DNA:
“Niet mouwen over wat fout zat, gewoon vooruit werken. Change the future !!!”
(Forget the past)
Hopelijk komt hier een nog mooier nieuw gebouw ….
Ik heb er vanaf het prille begin met plezier gewerkt. Een fijne kamer links van de ingang en dicht bij de clean room van de productie. Het waren spannende tijden in een onzeker avontuur in gevecht met de veel grotere concurrenten. Werkweken van 60 uur waren toen heel gewoon. Fantastisch dat ASML uitgegroeid is tot de absolute winnaar. Wie had dat toen kunnen voorspellen. Ik denk met weemoed terug aan dat mooie witte futuristische gebouw dat met zijn bewoners geschiedenis heeft geschreven!
Na de hoorzitting in Veldhoven, 1985, waarop ik, als ASML’s eerste c.o.o. geprobeerd heb de schrik van de bewoners van de omliggende wijken enigszins weg te nemen door ze uit te leggen dat er een heel ander en fraaier gebouw zou komen dan de karakteristieke bruine fabriek die ze vreesden, sprak ik met enkele bezorgde buurtbewoners.
Ik herinner me de mevrouw, die me met enige emotie vertelde dat er op het stuk grond dat nu bebouwd zou gaan worden in het voorjaar zulke mooie klaprozen groeiden.
Als liefhebber van de impressionistische schilder Claude Monet kon ik met haar mee voelen. Zoiets heb ik haar ook gezegd, maar ja, ik kon toen niet anders dan haar op de belangentegenstelling wijzen en dat, klaprozen of niet, het gebouw er zou komen.
Ik herinner me haar leeftijd niet, maar het zou mogelijk zijn dat die zelfde mevrouw, de afgelopen jaren een pleidooi gehouden heeft voor het behoud van ASML’s Gebouw 1.
” Zeker mevrouw, we begrijpen Uw betoog, Er gaat iets ergs voor dat mooie witte gebouw met zijn blauwe kap in de plaats komen, maar ja, de belangentegenstelling………..!”
De eerste eigen huisvesting van ASML moest indruk kunnen maken op onze klanten.
In Californië bestond het concept al van industrieparken met mooie architectonische gebouwen in een mooie omgeving.
Dat was in Nederland nog niet te vinden.
Er waren 3 kandidaten voor dat concept.
Dat waren Best, Eindhoven en Veldhoven.
In Veldhoven was dat het snelste mogelijk.
De bewoners in de buurt waren snel gerustgesteld en in zeer korte tijd stond het gebouw er.
Een gebouw om trots op te zijn en waar ik en mij collega’s met plezier hebben gewerkt.
Het concept van industrieparken werd vervolgens in steeds meer gemeentes in Nederland opgevolgd.
Ik begrijp het wel, maar toch doet het pijn. Want eigenlijk is dit het slopen van cultureel erfgoed en op lange termijn krijg je daar altijd spijt van. In Eindhoven snappen ze dat nu, de Lichttoren is het trotse hoogtepunt van de stad en wat er gebeurt in Strijp-S wordt wereldwijd toegejuicht. Dus dat van gebouw 1 nu alleen de mooie herinneringen overblijven, raakt me wel. Vijf jaar heb ik er mogen werken, bij PIM, eerste deur links naast de hoofdingang. Ik ga het nooit vergeten. En een vraag blijft in mijn hoofd rondzingen: is het een bewuste keuze om de gebouwen waar ik gewerkt heb (gebouw 1 en 7L) te slopen? 😊
Ik heb nog even binnen gekeken een paar weken geleden. Dat leverde fijne herinneringen op. Binnenkort hebben we alleen nog maar een lelijke kopie van dit gebouw tegenover de Mac.
Inderdaad ook heel goede herinneringen aan dit gebouw en het werk en de collega’s daar (van ’89 tot ’92). Daarvan zie ik er 3 in de reacties of als fotograaf: Wim Hendriksen (mijn manager indertijd, wist het team altijd te motiveren en inspireren), Frits Wuts (mijn enthousiaste teamleider bij ICT Novotech) en Ben Slaghekke (een andere gewaardeerde collega met wie ik de illumination driver van de PAS5500 heb ontwikkeld 91-92, toen kon dat nog met 2 man :-)).
Ik weet nog goed dat Wim zei dat ik spijt ging krijgen van mijn vertrek bij ASML, en hij kreeg gelijk: 19 jaar later in 2011 ben ik teruggekeerd bij ASML, om daar te ontdekken dat de software die ik in 89-90 heb geschreven nog steeds actief was in de nieuwste machines (weliswaar in enigszins aangepaste vorm), en is dat nog tot op de dag van vandaag 🙂
Ik ga het mooie en iconische gebouw missen bij de entree van de Kempenbaan vanaf de snelweg :'(
Ik blijf het jammer vinden van dat mooie gebouw
Mooie herinneringen aan!
Het was een mooi en bijzonder gebouw. Hoe gaan die nieuwe gebouwen er uit zien, zijn daar al tekeningen van?