College en Raad Eindhoven zoeken jaknikkers

Recentelijk verscheen het nieuwe besluit inzake inspraak van de gemeente Eindhoven. In 2008 was de laatste verordening in werking getreden en nog steeds van kracht. Dat kon natuurlijk niet, zeker niet gezien de enorme belangen die in het gemeentelijke krachtenveld een rol spelen. Een overheid in een slimme regio gaat dan ook mee in de tijd.

2008: beginspraak en samenspraak
Onder het mom van het ‘belang van vroegtijdige burgerparticipatie’ werd in 2008 vol ingezet op het betrekken van burgers vanaf het prille begin. Dat gold niet alleen voor burgers maar ook voor belangengroepen als Trefpunt Groen Eindhoven (TGE), dat een duidelijke stem kreeg bij bijvoorbeeld een voorgenomen bomenkap of belasting van een natuurgebied.

Inmiddels kunnen we stellen dat TGE verworden is tot een tandeloze tijger die opzit als de gemeentelijke overheid met de zweep slaat. Als er andere belangen dan ‘groen’ meespelen dan blijkt het Trefpunt doorgaans graag mee te waaien met de gemeentelijke wind.

Ook op het niveau van burgerparticipatie is in de afgelopen decennia veel bereikt. De gemeente bleek een zelflerend orgaan en ontwikkelde steeds betere methoden om ervoor te zorgen dat in participatietrajecten steeds slimmer werd geselecteerd. Zo werd rond het vraagstuk van de doorontwikkeling van het Stadhuisplein een online-enquête opengesteld voor iedereen met curieuze, maar welgevallige uitkomsten tot gevolg.

Belanghebbenden
Op één factor kreeg de gemeentelijke spinmachine nog geen vat: belanghebbenden. In de verordening van 2008 kwam die term voor zonder een eenduidige definitie of omschrijving van de kenmerken ervan. En zo kon het gebeuren dat (zelfverklaarde) belangenorganisatie zich mochten en gingen bemoeien met vraagstukken waarvan de gemeentelijke overheid dat belang bepaald niet zag zitten. Wat moet je immers met kritische clubs die zich zorgen maken over erfgoed, leefbaarheid, stadsgezichten en kunstwerken in de publieke ruimte?

2023: beginspraak, samenspraak? Beginstemming!
En dus was het tijd voor een aanzienlijke wijziging in de manier waarop we in Eindhoven omgaan met inspraak. Alhoewel ‘aanzienlijk’, dat valt eigenlijk reuze mee. Het is eigenlijk meer goedkeuren waarmee de gemeente al jaren aan het oefenen was: Hoe kunnen we de inspraakprocedures zo vormgeven dat de burgers op papier alles geweldig vinden?

De reglementaire oplossing is even simpel als doeltreffend: de gemeente bepaalt de inspraak van a tot z. Wie mag iets zeggen, waarover mag iets gezegd worden, wat noteert de gemeentelijke notulist als uitspraken van de geconsulteerde burger, kortom: alle ingrediënten om op papier een prachtige samenspraak te fingeren.

De meesterzet van de dames en heren beleidsmakers is het weggummen van artikel 5 Inspraakgerechtigden van de vorige versie: Inspraak wordt verleend aan ingezetenen en belanghebbenden. Die laatste worden met het nieuwe besluit verbannen naar de zijlijn, tenzij ze door het alwetende gemeentebestuur voor het karretje kunnen worden gespannen. De gemeente eigent zich inmiddels namelijk de volledige inspraakregie toe:

Wetende wat er met het gebit van Trefpunt Groen Eindhoven is gebeurd, is het afwachten wanneer de Van Abbestichting, Stichting bescherming wederopbouwerfgoed Eindhoven en Stichting Beter Eindhoven zich jaknikkend bij het rijtje voegen. Een ondemocratische keerlus is een feit. Eindhoven de Gekste!