Hoogbouw: Nergens goed voor…
Er is voor een architect niets mooiers dan een iconische toren te mogen ontwerpen en bouwen. En een stadsbestuurder kan er zijn handtekening mee achterlaten. Komt het even goed uit dat we wereldwijd van verstedelijking spreken, en dus wordt het al snel geframed als ‘het kan niet anders’: we moeten de hoogte in. En iedereen trapt erin, want kijkt niet verder dan zijn neus lang is, en we vinden allemaal de plaatjes mooi. Ook Eindhoven. Maar het is geen goed idee, en nergens voor nodig, zoals ik in mijn boek Form Follows Fysics analyseerde*. En wel hierom:
1 Er heerst het waanidee dat hoge dichtheid alleen te bereiken is met hoogbouw. Maar dat is bewezen onzin, een van de dichtst bebouwde steden ter wereld is de Parijse binnenstad, vrijwel geheel bestaand uit 5 a 6 lagen en algemeen erkend als een stad met hoge architectonische kwaliteit. In de meeste districten ligt de dichtheid hoger als die van bijv. Manhattan. En Dhaka, de dichtstbevolkte stad ter wereld is een relatieve laagbouw stad. De dichtstbevolkte km2 in Europa, 2x zo veel als in de Parijse binnenstad, vinden we overigens in Barcelona, de wijk Eixample, met 53000 inwoners! * Erkend als een zeer gewaardeerde stadsuitbreiding, 5 a 6 lagen hoog. De meeste steden met veel hoogbouw kennen een lagere dichtheid. En waar de dichtheid wel die van Parijs overstijgt, is het vaak onleefbaar.
Barcelona de wijk Eixample
1b Laagbouw zou globaal gezien ten koste van land gaan? Maar alle inwoners van de wereld bij elkaar in de dichtheid van de Parijse binnenstad passen op een oppervlakte van ca 330.000 km2, ofwel de helft van Frankrijk….* (Niet dat we dat moeten doen, is niet handig, maar toont aan dat land niet het struikelblok is, wat betreft -laagbouw- steden.)
2 In een uitgebreide studie van steden rond de wereld in relatie tot energiegebruik, van collega Serge Salat, kwam de Parijse binnenstad als beste uit te bus: het is de optimale configuratie mbt bezonning en daglicht binnen in de woningen. [1] Hoogbouw en hoogte verschillen frustreren een dergelijke verdeling.
3 Hoe hoger een gebouw/ toren, hoe meer energievraag per m2 vloer. Niet verwonderlijk, vanwege oa alle transport systemen, liften maar ook pompen en dergelijke. (en ook nog eens netto minder vloeroppervlak daardoor) En zelfs de hogere windsnelheden op hoogte leiden tot meer energieverlies (in ons klimaat).
4 Hoe meer er gestapeld wordt, hoe minder het gebouw in staat zal zijn energieneutraal te worden: dat wil zeggen de verhouding buitenoppervlak tov per m2 vloer appartement wordt steeds minder, en dus minder oppervlak om bijv. via zonnepanelen energie op te wekken. Ook aardwarmte biedt dan geen oplossing, want de vraag op dat kleine stukje grond is veel te groot om op eigen grond een vorm van aardwarmte te benutten. Arup kwam jaren geleden in een studie tot maximaal 10 pct, dat een wolkenkrabber in zijn eigen energie kon voorzien.[2]
5 Hoe hoger een gebouw, hoe meer schaduw het zal werpen op belendende gebouwen, en die dus beroven van hun mogelijkheid zelf via zonnecellen energie op te wekken en energieneutraal te worden. Wederom, denk aan de Parijse binnenstad configuratie. [3]
6 Met de hoogte neemt ook de hoeveelheid materialen toe per m2 gerealiseerd oppervlak; Een gemiddeld appartementen complex van 4 lagen kan volstaan met ca. 1000 kg/m2, wat langzaam oploopt, tot wel 2000 en meer voor echte wolkenkrabbers. ( tot 3500 kg/m2 voor de Malmo toren van Calatrava, ‘ slechts’ 100 mtr. hoog) [4] Ofwel 2 tot 3,5 keer hogere materiaal belasting, en uitputting, en gemiddeld 2 tot 3,5 x meer energie voor het produceren van de materialen (embodied energie) voor eenzelfde m2 vloer. Dat helpt niet om CO2 reductie te realiseren. (In laagbouw in hout of strobalen-leembouw kan het soms zelfs terug naar 5 a 600 kg/m2. Met Ook nog eens met een veel lagere energieinhoud per kg.)
7 Hoogbouw verhoogt enorm de verkeersdruk en vormt zo een enorme puntlast in de infrastructuur. Wat enerzijds leidt tot een hoge milieulast van het gebouw vanwege toevoegen van bijvoorbeeld een parkeergarage, maar ook een aanslag op het functioneren van het stadsverkeer tot gevolg heeft: en die kosten worden afgewenteld op de samenleving, zoals metrostations, verkeersknooppunten e.d..
8 Torens zijn in feite doodlopende straten., waarvoor liften noodzakelijk zijn, en waar mensen elkaar anoniem passeren . Sociale samenhang wordt zo verstoord. [5]
9 Omdat het doodlopende straten zijn, zitten mensen ook als ratten in de val bij calamiteiten. Er is geen achteruitgang. Vergelijk het met megastallen in de veehouderij, als er brand uitbreekt, sterven er enorme aantallen. En beveiligingsmaatregelen kosten weer enorm veel energie en materiaal. Of speciaal materieel van de brandweer, afgewenteld op de gemeenschap.
10 Hoogbouw is het tegendeel van wat wel resilient cities genoemd wordt ( veerkrachtig, vitaal) . Op het moment dat er problemen zijn in de distributiesystemen, waarvan mensen in een toren 100% afhankelijk zijn, is er geen redden aan: Als de stroom uitvalt zit men vast. Mensen in torens hebben ook geen enkele mogelijkheid om zelfredzaam te worden, wat betreft water, energie, voedsel of materiaal. ( en denk aan België dat al grote blackouts heeft aangekondigd). Hoe gaat een stad met allemaal hoogbouw zijn burgers opvangen als ze allemaal vast zitten in die torens, zonder water of elektra of voedsel? [6]
11 Hoogbouw is niets anders dan het stapelen van mensen om meer financieel profijt uit een m2 land te halen die in privaat bezit is. En dus wordt uitgemolken. Het is een financieel gedreven proces, dat heeft niets met stedelijke planning en optimalisatie te maken. En hoe meer land in bezit is van enkelen, hoe hoger de prijs kan worden opgedreven en dus hoe hoger de hoogbouw ( of zelfs megastallen en zo verder).
Kortom, kan mij iemand voordelen opnoemen, behalve het uitzicht? (Als er geen andere torens omheen staan dan toch)
Oh ja, en het nieuwste dat architecten (of projectontwikkelaars) bedacht hebben is om, in een poging hoogbouw te mogen blijven realiseren, er dan maar bomen op te zetten. En het geeft het gemeentebestuur een excuus: kijk eens hoe groen we bezig zijn. De kleren van de keizer, en natuurlijk de grootste flauwekul. Dat zou het gebouw duurzaam maken, of groen, of gezond. Op de eerste plaats , zie hiervoor, hoogbouw is sowieso geen oplossing. Maar hierdoor wordt het gebouw nog eens sterk verzwaard om die bomen te kunnen dragen, balkons vergroot en versterkt. Dat kost meer materiaal, en energie en fijnstof in de productie dan die boom kan compenseren. Maar het belangrijkste is nog dat die boom het gebouw de mogelijkheid ontneemt om nog iets van zijn eigen energiebehoefte op te wekken. De hele gevel is beschaduwd. [7] En fijnstof? Als we elektrisch gaan rijden in de stad of nog beter fietsen, neemt dat ook voor en groot deel af.
Het is een vorm van luiheid, om maar direct aan een paar torens te denken. Het gaat veeleer om aanpassen , invullen, optoppen, tot een dichte stad met een gelijkmatige hoogte van pakweg 4 a 5 lagen. En vooral van biobased materiaal. En het is de vraag of de behoefte aan nieuwbouw wel zo groot is: er is nog veel ruimte te vinden in het effectief gebruiken van bestaande gebouwen (die mogelijk ook vrij gaan komen als winkels en kantoren), en we zullen ook allemaal weer kleiner moeten gaan wonen…
En ja, dat is een lastige opgave. Maar niemand heeft gezegd dat het eenvoudig wordt, om binnen beperkte materiaal en energiebudgetten te blijven. We hebben 150 jaar gefeest en gezwelgd in energie en grondstoffen, dankzij fossiele energie, en die fossiele energie schaffen we af. Omdat het anders onleefbaar wordt.
En besef wel: ons Nederlandse CO2 budget om onder 1,5 graad te blijven is eind 2024 op, en dat voor 2 graden in 12 jaar…
Hoogbouw was vanuit dichtheid en materiaalgebruik al onzin, ver voordat we aan klimaat en milieuproblemen dachten. Maar nu is het zelfs crimineel te noemen, om op die manier met energie en grondstoffen om te gaan. Ook al klotst het geld tegen de plinten: dat kan beter gebruikt worden om de stad voor te bereiden om burgers te beschermen tegen grote gevolgen van de enorme klimaatproblemen die op ons af komen, i.p.v te steken in megalomane palen als opgestoken vinger tegen het klimaat.
* Ronald Rovers is Fellow van de fac Bouwkunde, TUE, en zelfstandig onderzoeker en schrijver. Oa auteur van Gebroken Kringlopen, uitg. Eburon, een meer theoretische benadering van energie en grondstoffen stromen, (https://eburon.nl/product/gebroken-kringlopen/ ) , en van Form Follows Fysics, uitg. RiBuilt, een meer praktisch op de bouw gerichte analyses. Zie www.ribuilt.eu
Referenties:
[1] Salat Serge, 2007 Energy and ecology efficiency of urban morphologies: a comparative analyses of Asian, American and European cities, 2007, Hong Kong SB07 Conference, 2007, Post conference book proceedings: ISBN: 978-988-17808-1-2
Also: Cities and Forms: On Sustainable Urbanism, Serge Salat, 2012, 543 pages, ISBN-13: 978-2705681111
[2] See my paper and references on reserachgate for the 2007 UIA Conference: How Tall is a sustainable building? Paper for the XXIII UIA World Congress of Architects, Torino, Italy 2008
Session HOPE, July 2, 1330, https://www.researchgate.net/publication/271269993_How_Tall_is_a_sustainable_building
[3] article: http://ronaldrovers.nl/recht-op-zon-schuin-plannen/
[4] Rovers R. 2010 Material-Neutral Building: Closed Cycle Accounting for Buildings Construction A new practical way to measure improvements in creating a balanced resource use for construction
Journal: International Journal of Sustainable Building Technology and Urban Development Volume 1, Issue 2, December 2010, pages 152-159
[5] http://ronaldrovers.nl/de-lift-een-doodlopende-weg/
[6] column for EU Smart Cities information platform: https://www.smartcities-infosystem.eu/newsroom/blog/creating-truly-smart-cities-plan
[7] http://ronaldrovers.nl/dan-maar-de-lucht-in-verticale-dromen/
Bedankt Ronald voor deze bijdrage!
Vooral goed om die zodanig te schrijven dat hij voor zoveel mogelijk lezers toegankelijk is. Eindhoven is per slot van rekening van en voor alle alle Eindhovenaren.
Dat er hoogbouw voor- en tegenstanders zijn is duidelijk. Wel jammer dat de voorstanders zoveel focus leggen op het daarmee oplossen van de woningnood via extreme hoogbouw in onze binnenstad wat helaas niet het geval is zoals je in je bijdrage duidelijk maakt.
Daarnaast hoe prettig is het gevoelsmatig om op een plein te zitten wat voor een groot deel omgeven is door torens van rond de 160 meter. Wat dat betreft was er niks mis met de oproep van Bas Van Stokkom: dse.nl/behoud menselijke maat in eindhovens binnenstad
Iedereen heeft de vrijheid om hoogbouw fantastisch te vinden echter gun anderen dan het recht om het daarmee oneens te zijn. Voor mij mag er wel tot 60mtr hoog gebouwd worden daar waar het qua ruimte echt tot zijn recht komt wel graag rekening houden met energie, grondstoffen verbruik en CO2. Maar in onze kleine historische binnenstad om dat daarmee een interessante skyline zou ontstaan, nee!
De portalredactie van DSE hoopt je hier nog vaak terug te zien.
PS
Deze bijdrage is vast ook de moeite van het lezen waard https://dse.nl/hoogbouw-de-grond-in/
Hoi Ronald. Je kan nog zoveel boeken schrijven, maar als je de vergelijking met Barcelona en Parijs maakt in de context van Eindhoven dan kom je niet geloofwaardig over. En het wordt zo onder hand ook een beetje kinderachtig. Om het nog meer even in Jip en Janneketaal voor je uit te leggen:
Eixample was een uitbreidingswijk en geen INbreiding. Aangezien we hier in Eindhoven niet graag de Dommel dempen of de heide en bossen willen omploegen voor dergelijke stadsuitbreiding, moeten we het toch echt doen met de bestaande (historische) structuren en bebouwing en de vele (particuliere) grondeigenaren. Of wil je de complete binnenstad (of geheel Stratum) onteigenen en buldozeren om vervolgens een kopie van Eixample te bouwen?
Ik heb vandaag weer eens door de binnenstad gewandeld. Elke straat ligt er slecht onderhouden bij wat de openbare ruimte betreft. Valt u dit ook op? Sinds ik dit sinds 2006 doe, zie ik de binnenstad in vele gebiedsdelen vervallen. De gemeente is totaal niet in-control.
Kijk daarnaast ook eens naar de gevels van de vele laagbouw eenheden. Veel hiervan wordt middels constructies verhuurd door vormen van huisjesmelkers, of ligt als toekomstig broedei te wachten op sloop om daarna iets hoogs voor terug te plaatsen. Waarom stuurt de gemeente hier niet actief op, om verval tegen te gaan? Om mensen sociaal te kunnen laten wonen?
Wat ik mis bij de gemeente Eindhoven is een visie op de hele stad.
Eindhoven heeft totaal geen stedenbouwkundig plan.
Eindhoven heeft géén samenhang, geen duurzame visie op hoe zaken, logischerwijs wel integraal kunnen samenwerken.
Eindhoven is heel zwak op veel van deze zaken.
Als je de meningsvormende vergaderingen volgt, hoor je ook niet voor niets deze signalen van verschillende burgers en stichtingen bij verschillende onderwerpen.
De gemeente Eindhoven, of het college, heeft geen ruggengraat om professioneel met ontwikkelaars om te kunnen gaan. Ontwikkelaars bepalen al een aantal jaren, wat en hoe de stad zich ontwikkelt.
We kennen de namen van de aannemers en vastgoedpartijen, combinaties hiervan.
Het valt op dat Raadsleden keer op keer zwijgen. Zijn ze daarop geselecteerd? Zijn ze wel capabel? Mogen ze wel vragen stellen of kunnen ze niet? Of hebben ze gewoon te weinig tijd?
Het democratisch debat in Eindhoven wordt keer op keer niet gevoerd.
Het verval of verkopen van de openbare ruimte lijkt gelijk op te gaan met het ontbreken van weerstand vanuit diezelfde politiek. Hoe komt dit? Wanneer gaat dit klappen?
Wat de heer Rovers uitlegt over hoe er wel slim kan worden ontwikkeld middels een duurzame inrichting is zeer interessant. Dank voor uw artikel. Dat zouden raadsleden zich echt eigen moeten maken.
De quote: “Eindhoven is een gigantisch dorp waar de bouwgrond op is geraakt..”, klopt niet.
Eén voorbeeld. Een raadslid meldt bij de wethouder Torunoglu, dat een ontwikkelaar een vervallen industrie-/retail terrein wil ombouwen. Dit wordt vervolgens tegengehouden, zodat de omliggende buurt last heeft van dit vervallen terrein, en de stad niet beter verdicht wordt, juist buiten de binnenstad! Daar waar de meest ruimte is! Hoe kan zoiets in deze tijd?
Quote: “Daarnaast kan hoogbouw ook duurzaam worden gebouwd, kijk naar houten hoogbouw..”, klopt niet.
Dat hout voor die zogenaamde duurzame bouw, komt uit het buitenland, van buitenlandse bosbouw..
Quote: “Met hoogbouw kunnen we het centrum behouden, de torens komen in setbacks en springen op straatniveau niet in het oog”, klopt niet. Daar wil ik graag op reageren.
Kijk eens in het Raad Informatie Systeem. Ik wil u vragen of u 18 mei jl. de insprekers bij de meningsvormende vergadering over het Stadhuisplein heeft gezien?
Daar werd bijv. door de heer Struik, gemeld dat dit College al zakelijke afspraken met een ontwikkelaar aan het Stadhuisplein heeft gemaakt in 2016.
Dit hele proces is doorontwikkeld.
Het college verkocht openbare grond.
Er werd een Definitief Ontwerp gemaakt, wat de gemeenteraad en burgers/bewoners meerdere keren is onthouden.
Vervolgens kwam het zogenaamde proces “Verdichtingsvisie Binnenstad”, dat werd aangenomen, op een zeer bijzondere manier op 15 december 2020.
Het CDA protesteerde, maar kende blijkbaar wat afspraken en keek weg. Wethouder Torunoglu heeft op dat moment, maar ook eerder, niet de waarheid verteld, over wat/waar/hoe de gemeente mee bezig was/is.
Er werd 18 mei door de inspreker een aluminium glazen toren van 36 bouwlagen hoog getoon! Niet echt duurzaam. Het zicht op de Catharinakerk en de kerk zelf is vanaf dat moment kapot. Geen terug liggend gebouw…
“Waar is dit College onder aanvoering van Wethouder Torunoglu mee bezig?”
1. De binnenstad eerst verkopen, aan de bekende vastgoedontwikkelaars.
2. In de standpunten van de politieke partijen in 2018 stond bijna niets over de binnenstad????
2. Dan medio 2019, noodgedwongen (?) een woondeal sluiten met het Rijk, als een soort vangnet…
3. Daarna een Verdichtingsvisie aannemen in 2020.
Voor de burgers waarvoor echt moet worden gebouwd, gaat dit geen oplossing bieden. Eindhoven moet de aansluitingsmismatch veel slimmer oplossen. En die mogelijkheden zijn er legio. Vooral buiten het centrum. Maatwerk. Faciliteert ook alle minder grote initiatieven!
Even ingaand op je reactie, en ja ik heb de inspraakavond gevolgd!
Het klopt dat de plannen bij de kringloopwinkel/carwash idd zijn tegengehouden, maar dat komt omdat er een tekort is aan ambtenaren om alle plannen te doorlopen. Er staat vacatures open, maar op korte termijn nog meer plannen aannemen zou juist voor vertraging zorgen. Dat zegt niet dat men tegen plannen buiten het centrum is.. sterker nog er word al jaren veel meer buiten het centrum gebouwd. Ik kan zo uit mijn hoofd een hele waslijst opnoemen: de Bakermat, Gildehyus, boutenslaan, Hooghe heer meerhoven, bosbad, tivoli, kroonhoef, gebroeder Lodewijk & Willem, living vredeoord, the new mess meerhoven, de majoor in Woensel, studentenwoningen aan de boschdijk, studentenwoningen aan TUE, bliksembosch buiten, castilienlaan, cederlaan… campina terein 700 woningen, oude grafisch lyceum/internationale school komen 600 woningen.. ik kan nog wel ff doorgaan…
Maar zelfs dat is een druppel op een gloeiende plaat..
“klopt niet. Dat hout voor die zogenaamde duurzame bouw, komt uit het buitenland, van buitenlandse bosbouw..” Nou kijk even die docu van tegenlicht houtbouwers, dat kan ook prima met hout uit Nederland!
1. De binnenstad eerst verkopen, aan de bekende vastgoedontwikkelaars.
Er is helemaal niks verkocht, de gemeente is geen eigenaar van de grond/panden die ontwikkeld gaan worden.. de eigenaren van de panden willen zelf investeren.. en die plaatjes van Struik zijn van die eigenaren, dat zegt helemaal niks over wat er komt of wat de gemeente accepteert.. die eigenaren hebben alle recht om ontwerpen te gaan maken, dat zijn nietszeggende plaatjes.
Nu de visie is vastgesteld weten de ontwikkelaars binnen welk kader ze kunnen werken.
2. In de standpunten van de politieke partijen in 2018 stond bijna niets over de binnenstad????
Er bestond al een verdichtingsvisie, er lagen al jaren plannen (sinds de eeuwwisseling) voor een lichthoven, VDMA, victoriapark, de tender van District E was in 2017 al verkozen.. als je een beetje het ED volgt had je al lang kunnen zien dat men ging verdichten.
2. Dan medio 2019, noodgedwongen (?) een woondeal sluiten met het Rijk, als een soort vangnet…
Iedere grotere stad en regio in Nederland heeft een woondeal met het rijk, daarmee ontvangen ze ook subsidie om de woningen betaalbaar te houden. Noodgedwongen in heel Nederland, er is een woningcrisis.
3. Daarna een Verdichtingsvisie aannemen in 2020.
Zoals gezegd bestond er al een verdichtingsvisie, deze was alleen verouderd en dus is er een nieuwe aangenomen. Heeft zo lang geduurd omdat er zorgvuldig is omgegaan!
Alle aandacht gaat uit naar het centrum, maar er staat een waslijst aan projecten buiten het centrum.. er is de laatste 10 jaar amper iets gebouwd in het centrum.. Buiten het centrum bouwen geeft ook veel complicaties, denk je dat de wijkbewoners zitten te wachten op stevige verdichting in hun grondgebonden woonwijken?
Ik denk ook zeker dat je niet moet stoppen met bouwen buiten het centrum en vind dat gebieden met 5-6 lagen ook een enorme kwaliteit hebben.. het hoeft niet ofdit/ofdat te zijn, het kan gewoon en/en! Stukken met 5-6 lagen afgewisseld door hogere accenten.. kijk naar de nieuwe bergen, prima voorbeeld van hofjes van 2 lagen tot een toren van 20 lagen!
Als hoogbouwliefhebber kan en durf ik best nadelen te benoemen. Zonder goed onderzoek kan er idd windhinder ontstaan, schaduw is uiteraard ook niet te ontkennen.. hoewel met de hete zomers van de laatste jaren schaduw ook wenselijk is.. je gaat namelijk niet op je balkon in de brandende zon zitten.. Daarnaast kan ik er prima inkomen dat niet iedereen het mooi vind. Maar dat je als tegenstander geen enkel voordeel kunt benoemen is opmerkelijk, probeer het eens van de andere kant te belichten.
Je hebt gelijk over Parijs, je kunt als je een lege vlakte hebt idd ook prima verdichten met 5-6 lagen zonder dat je hoogbouw nodig hebt.. al zit Parijs ook vol met enorm kleine appartementjes.. dus zulke dichtheden word lastig, maar je zou iig stevig kunnen verdichten middels jouw opzet, kijk naar Leidsche Rijn! Echter is dat niet van toepassing op Eindhoven, want het centrum staat er al.. en ons centrum staat niet vol met gebouwen van 5-6 lagen.. hoe ga je dan verdichten? Alles platgooien? Of hoogbouw op strategische plekken inpassen zodat de bestaande bebouwing (zogenaamde Eindhovense laag) niet verdwijnt?
Als je op de oppervlakte van het stadskantoor 5-6 lagen bouwt kun je namelijk nooit zoveel woningen kwijt dan wanneer je 10 lagen met een toren van 40 lagen in de setback bouwt.. dat begrijpt zelfs een kind en is gewoon niet te ontkrachten.
Eindhoven is een gigantisch dorp waar de bouwgrond op is geraakt.. je zou een hele wijk plat kunnen gooien en daar jouw Parijse 5-6 lagen plan op los kunnen laten, al heb je dan meerdere wijken nodig om de woningproblemen op te lossen.. Als dat jouw alternatief is, prima! Maar daar zitten ook veel nadelen aan, willen Eindhovenaren hun dorpse wijken opofferen? Ik vind overigens wel dat er hier en daar ook wat steviger verdicht mag worden in de wijken, bijvoorbeeld Tivoli in de kruidenbuurt had best wel iets meer volume en woningen mogen krijgen.. niet alles hoeft in het centrum.
Dan schaduw, klik op google streetview op een willekeurige straat in Parijs en je ziet dat de meeste straten/balkons daar ook geen zonlicht hebben. Het staat zo dicht op elkaar, dat een balkon met zon in Parijs ook gewoon een luxe is!
Je geeft aan dat er met toren minder bezonning is voor zonnecellen.. maar gelukkig bestaat er technologie, je kunt zonnecellen namelijk ook in een vertical gevel plaatsen.. dus mogelijk kun je met torens nog meer rendement behalen! Of kijk naar de powernest windturbines die men op haasje over gaat plaatsen!
Daarnaast kan hoogbouw ook duurzaam worden gebouwd, kijk naar houten hoogbouw.. wij krijgen een mooi voorbeeld met de dutch mountains! Kijk ook even de tegenlicht aflevering “houtbouwers” terug, heel interessant. Het is luier om hoogbouw maar niet te doen, dan zoals deze houten hoogbouw pioniers na te denken over duurzame mogelijkheden!
Sociale samenhang is in een toren ook prima mogelijk, bijvoorbeeld door een gezamenlijk huiskamer of daktuin! Kijk naar Space-S, waar de bewoners van de toren al voor de bouw betrokken zijn en elkaar leerde kennen. Waar men een gezamelijke daktuin onderhoudt, waar bewoners ruimte krijgen om te ondernemen in de plint tegen lage kosten.
Verkeer zal ik je geven, de gemeente moet goed na gaan denken over hoogwaardig OV.. want zonder kan het idd best een drukte worden! En met alleen electrische fietsen, deelscooter en deelauto’s kom je er niet!
Met hoogbouw kunnen we het centrum behouden, de torens komen in setbacks en springen op straatniveau niet in het oog. Met de hoge verdichting krijgen we een levendig centrum en daarmee veel meer mogelijkheden voor hoogwaardige voorzieningen! Creëren we veel woningen om de woningmarkt wat te ontluchten, uiteraard is dit niet de enige oplossing.. in de wijken moet ook verdicht worden en de omliggende dorpen moeten ook niet stil zitten. En sommige mensen zoals ik vinden het ook gewoon mooi!