Inspraak District E? Appeltje Eindje!

PvdA-wethouder Yassin Torunoglu zou er bijna zijn woonportefeuille op verwedden: zijn beleid zou zich kenmerken door kwaliteit. Deze week gebeurde het onafwendbare: de kwaliteitsvraag werd op het Instagramaccount van de wethouder gereduceerd tot het aanklikken van de gewenste bouwhoogte: a) maximaal 105 meter of b) maximaal 160 meter. Ik was dan ook benieuwd of het etiket ‘Kwaliteit’ geplakt kon worden op een ander facet dat met Torunoglu’s beleid te maken heeft: de inspraak. Afgelopen dinsdag was er een digitale bijeenkomst waarin een aardig aantal insprekers van hun recht gebruik maakten, ditmaal vanwege het bestemmingsplan rondom District E.

Plan of plannetje?
De gemeente heeft een mooie strategie ontwikkeld om met zo min mogelijk bezwaren te maken te krijgen. Besloten is om het gedeelte tussen de zijgevel van De Bijenkorf tot aan de oever van de Dommel te beschouwen als losse stukjes. Deze los te beschouwen lapjes grond worden ontwikkeld volgens het principe van postzegelbestemmingsplannen. Het District E-plannetje ligt dus wel vlak bij het plannetje van Lichthoven maar dat hoeft niet in samenhang te worden beschouwd. En dat aan de andere kant van het Studenthotel nog een plannetje voor Edge is gemaakt… niemand die erom maalt, zo lijkt het.

Bestaande situatie
Het is nog best te begrijpen dat de gemeente deze postzegelstrategie bewandelt. Er is een mooi afgebakende zone en de ontwikkelaars kunnen makkelijk meebewegen zonder dat ze rekening hoeven te houden met andere projecten. Uiteraard is er de supervisie van de supervisor die de losse plannen super in het vizier houdt, althans in theorie. Afgelopen dinsdag bleek dat er in het dunbevolkte stationskwartier toch echte mensen wonen en werken. District één-punt-nullers die de woningen, horeca- en winkeleenheden bevolken die al decennia lang aan het Stationsplein staan.

Gewone Eindhovenaren dus die in het Stationskwartier wonen en/of werken. Zij staken niet onder stoelen of banken dat de bouw van District E, de geplande drieconische woonkolossen tussen De Bijenkorf en Eindhoven Centraal, zeker nog niet zou moeten beginnen. Er was namelijk met eerdere bezwaren geen fluit gedaan, sterker nog: een door de gemeente geschetste inspraakronde werd betwist. Ja, er waren maquettes te zien geweest. Ja, er was gelegenheid geweest om vragen te stellen. Maar inspraak, een formeel recht en als zodanig ook opgenomen in de wet, daarvan was geen sprake geweest, noch was men ertoe uitgenodigd. Wie wel contact had gehad met de gemeente om ‘in overleg’ te treden werd eigenlijk gewoon genegeerd. De representante van de ondernemers van het gehele Stationskwartier liet daar geen twijfel over bestaan.

Hitte? Wind? Schaduw? Geen stress… E-lax!
Van meerdere insprekers kwam de vraag naar de situatie rondom wind en schaduw door de nieuw te bouwen woningstapels. En ook was er de vraag hoe Eindhoven minder warm kan worden en tegelijkertijd deze warmte-vasthouders te willen plaatsen. Dat is namelijk wat grote gebouwen doen: ze houden warmte vast waardoor de stadstemperatuur toeneemt. Eén van de toeluisterende raadsleden, D’66 fractievoorzitter Verleisdonk, stelde een mooie wedervraag naar eventuele alternatieven. De inspreker wees toen op Dutch Mountains, een houtbouwplan in de Spoorzone waarmee wel klimaatvriendelijke stappen kunnen worden gezet. Verleisdonk was tevreden, maar kon onmogelijk verrast zijn. Het contrast tussen District E en Dutch Mountains had niet groter kunnen zijn.

Eh… schaduw, zei u?
Ik pak nog even de reactie erbij die namens de wethouder is geformuleerd op eerdere reacties van burgers. Zowat een jaar geleden konden burgers en andere belanghebbenden hun kijk op de plannen formuleren en indienen bij de gemeente. Er zou dan zorgvuldig naar gekeken worden. Ook hier gold blijkbaar: het gaat om de kwaliteit. En een goede kwalitatieve reactie heeft bij de gemeente Eindhoven heel veel tijd nodig. Zowat een jaar om precies te zijn. De positieve invloed van District E op het stadsklimaat blijkt: verkoeling.

Dat klinkt tegenstrijdig, maar het is volkomen logisch. Doordat een hoog gebouw meer schaduw creëert, koelt op een groter oppervlak de Eindhovense Centrumgrond af. Vrij geredeneerd moet je dus meer en hoger bouwen opdat je middels de extra schaduw het stadsklimaat positief beïnvloedt. Ik ben benieuwd of wethouder Torunoglu deze uitleg zelf wel gelooft.

Uitzicht
De veronderstelde afkoelende werking van hoogbouw is niet het enige stuitende voorbeeld uit de Draadstaalcursus “Hedde gij da gezeet gehad, ja minde da werkelik woar, hoe doede ge da, hoe hedde gij da gedoan.” De mensen die nu al woonachtig zijn aan het Stationsplein vrezen voor hun uitzicht doordat District E dadelijk tamelijk pontificaal voor hun neus komt te staan. Dat probleem lost het ambtelijk apparaat van wethouder Torunoglu op door te stellen dat deze mensen juist een prachtig uitzicht krijgen… op District E welteverstaan. Eindhoven de gekste!

EHVXL
Tussen de insprekers met inhoudelijke en bestuurlijke kanttekeningen was er gelukkig ook weer de oase van positivisme, ditmaal middels een bijdrage van EHVXL-bestuurslid Sebastiaan Bakker. Hij bracht de discussie terug naar de kern: niet lullen maar bouwen. Het is, aldus Bakker, namelijk hoogst noodzakelijk dat District Eindelijk van start gaat. Het had al volop in de steigers moeten staan. ‘Kom op gemeenteraad: geen woorden maar spanten. En wel zo rap mogelijk want we moeten werk maken van de woningnood.’ In dat laatste heeft hij gelijk. Hij zei nog iets interessants: bij de voorbereidende bijeenkomsten was er over het algemeen vooral positief geluid te horen geweest. Maar ook Sebastiaan Bakker sprak niet over inspraak.

Integralitijd
Je hoeft geen voor- of tegenstander te zijn om te snappen dat je het Stationskwartier in combinatie met het stukje achter het Student Hotel maar één keer kunt volbouwen. Door te kiezen voor de strategie van de postzegelbestemmingsplannen maken we op meerdere fronten fouten. Fouten die niet afgedekt worden door een supervisor die gemangeld wordt door de bouwdrift van wethouder Torunoglu enerzijds en de trappelende projectontwikkelaars aan de andere kant.

De gemeente houdt geen of onvoldoende rekening met het geheel, noch met de bestaande situatie. Dat is nog tot daaraantoe, maar nu blijkt dat belanghebbenden met rechten buitenspel zijn gezet middels een bestuurlijke bypass. Zelfs hoogbouwvoorstander Verleisdonk (D66) kreeg een bezorgde blik bij de herhaalde melding van deze inspraakproblematiek. Hoe het ook kraakt en piept, een integrale aanpak van het gebied tussen Korf & Dommel is blijkbaar nog steeds een brug te ver.

Jaaaaa! Daar gaan we!
De vraag is natuurlijk of mensen als Rob Gordon (CDA), Ellen Schoumacher (PvdA) of Tom Meylink (VVD) zich nog eens achter de oren zullen krassen voordat zij dit college  groen licht geven. Het karretje staat nu immers bovenaan de achtbaan en ondanks het feit dat we weten dat er bochten, hellingen, dalingen en loopings op ons wachten neemt niemand de moeite zich te buigen over het gehele tracée. De postzegelstrategie betekent in dit verband dat we er geen bal om geven óf (en hoe) de achtbaanelementen met elkaar verbonden zijn. De wetten van de natuurkunde zouden zich bij het eerste ritje al direct doen gelden, met alle gevolgen van dien. 

Bij de bestuurlijke gok van de gemeente Eindhoven zullen de wetten beduidend langer de tijd nodig hebben. Misschien is het toch de hoogste tijd voor meer zorgvuldigheid en één samenhangend uitgewerkt bestemmingsplan voor het hele gebied.