Stunten met Winy Maas?
Stunten met Winy Maas: geen kneuterige dorpskern in Eindhoven aub.
Bob Leenhouwers herkent zich niet in het beeld van Winy Maas dat ik onlangs van de architect schetste in het Eindhovens Dagblad. Misschien dat de beeldspraak in de titel – ‘Een planeetmanager die God vrolijk op de vingers kijkt‘ – wat ver af staat van de iconenfabrikant zoals we hem in Eindhoven hebben leren kennen. Maar wie zich een beetje verdiept in de wondere wereld van Maas zal denk ik toch op signalen stuiten van een alles bestierende opperarchitect. Ook bezien vanuit de Eindhovense plannen met de binnenstad lijkt me dat relevant, alleen al om te begrijpen wat de markante supervisor – en voormalige bloemist in Schijndel – nu eigenlijk drijft.
Een rasechte provo
Maas wil de grenzen van het voorstelbare verleggen, geïnspireerd door Nieuw Babylon, een wereld waar mensen een vrij en spelend bestaan leiden. Hij noemt zichzelf ‘provocateur’ en zijn succesformule heet ‘overdonderen’. Alles is mogelijk. Wat dat betreft is hij schatplichtig aan de provo’s die de stad wilden overwoekeren met planten en bomen. Zie bijvoorbeeld het werk van de Eindhovense kunstenaar Johan Lennarts.
Bluffen, opvallen en imponeren
Vrijuit omdenken en bouwkundige principes op de kop zetten. Dat is kenmerkend voor ‘avant-gardistische’ architectuur. Ook MVRDV, het bedrijf van Maas, blinkt daar in uit. Liever een ‘statement’ maken, bluffen, opvallen en imponeren, dan bouwen met menselijke maat. Zie bijvoorbeeld het boekwerk KM3: Excursions on capacity (2005), een 1400 pagina’s tellend onderzoek naar een stedelijke wereld die steeds dichter bevolkt en bebouwd wordt. Een wereld waar meters veranderen in kilometers en kubieke meters in ‘KM3’. Groots speculerend over toekomstige mogelijkheden, provocerend èn optimistisch. Met vragen als: kunnen we het weer in onze dampkring opnieuw leren beheersen? Het antwoord is de bouw van verticale steden met grenzeloze capaciteiten, voorbij aan de schaarste en paternalistische hindermacht. De auteurs geloven onvoorwaardelijk dat de architect de wereld de weg kan wijzen en dat technologische mogelijkheden onuitputtelijk zijn.
Varkensstad
Het recente project From AMS to AM5 ademt ook die geest: huisvest vijf miljoen mensen in Amsterdam, hoe ziet de stad er dan uit? Eerder liet het onderzoek Pig City (2001) zien dat miljoenen varkens efficiënt in gestapelde behuizingen onder gebracht kunnen worden en wel zodanig dat die dieren het beter hebben en Nederland meer ruimte krijgt. Veertig varkensflats van 622 meter hoog verspreid over de Maasvlakte zouden toereikend zijn.
Giga groene dromen
Of neem The Green Dream (2014), een onderzoek dat Maas met laboratorium The Why Factory en TU Delft verrichtte. Hij distantieert zich in die studie van ‘kleine groene daden’. Afzonderlijke groene projecten zijn te onsamenhangend, terwijl de schaalgrootte tekortschiet. Groen behoeft een veel groter ontwerppotentieel. Giga-groene dromen visualiseren, met een air dat alles maakbaar is, dat is de signatuur van MVRDV. In feite geeft de ondertitel van The Green Dream die arrogantie perfect weer: ‘How Future Cities Can Outsmart Nature’.
gelinkt naar artikel in dezeen
Dip our planet in green
De klimaatverandering kan volgens Maas worden opgelost door de Aarde als een holistisch ontwerp te zien. In een recent interview met magazine Dezeen zegt hij met veel aplomb: “Coming up with design concepts for new planets could help solve the problems affecting humanity on Earth.” En achteloos: “I think it would be good to dip our planet in green, to somehow transform places like Hong Kong into a green dream.”1 Opnieuw, voor Maas is geen plan of ontwerp te groot.
Geen kneuterige dorpskern
Maas werpt zich op als techno-utopist en veronderstelt dat alles maakbaar is. Hij wil de ecologische crisis met duizelingwekkende innovaties te lijf gaan. Alles moet op de schop, rucksichtslos. Dat er in die fantasiewereld geen plaats is voor een kneuterige dorpskern middenin Eindhoven, spreekt vanzelf.
Marketing
Voor de provo’s was het nog allemaal spel. Ongelukkig genoeg is het bij Maas vooral een kwestie van marketing: zijn bedrijf moet zoveel mogelijk stunten om de top tien van mondiale spektakelbouwers te bereiken.
Hallo Jaap, dank voor je reactie. Ik vind dat je mijn eerdere stuk nu niet correct verwerkt in jouw reactie. De strekking van mijn betoog is dat voor- en tegenstanders veel rechtlijniger tegenover elkaar zijn komen te staan door de werkwijze die de gemeente verkiest.
In mijn optiek is het een keuze voor de weg met de meeste weerstand: heel veel zaken zijn al ‘geregeld’ en moeten alleen nog aannemelijk gemaakt worden voor Jan Publiek. Dat leidt tot vragen, verbazing, opmerkingen en vaak tot weerstand. Behalve bij de uitgesproken voorstanders want die zijn er natuurlijk ook.
Wat zitten we nog te praten over bebouwing rondom het Stadhuisplein als de torens die het nieuwe hoogtepunt van Eindhoven moeten worden al als zodanig in de folder afgebeeld staan voor de heren en dames investeerders?
Dat het zover moet komen ligt niet aan de mensen die grootstedelijkheid propageren of ontwerpen. En evenmin aan de mensen die te vaak hebben gezien hoe Eindhovense beslissing x uitloopt op resultaat x-accent. Dat ligt aan de manier waarop het stadsbestuur dit soort ontwikkelingen laat ontstaan.
Groet,
Bob
Beste Bob,
Bedankt voor de correctie van de verwijzing naar jou in mijn verhaal. Mijn interpretatie is niet hetzelfde als jouw verhaal; dat kan eigenlijk ook niet. Ik had het anders moeten schrijven.
Het probleem met het verleden is dat het niet existeert, zelfs een uur geleden niet. Bij onze overwegingen moeten we het hebben van de kruimels informatie uit het verleden en allerlei interpretaties daarvan.
Wat wél existeert zolang het stadsbestuur in functie is, dat is diens verantwoordelijkheid, niet zozeer voor een uur geleden, maar voor het momentele heden.
Anders gezegd, als Winy Maas nu een megalomaan plan heeft en het stadsbestuur staat erachter, dan is het stadsbestuur nu verantwoordelijk. Dit geldt ook voor lopende contractuele verplichtingen. Winy Maas is niet verantwoordelijk..
Er is enige tragiek bij de huidige ontwikkelingen omtrent voor- en tegenstanders van alles en nog wat. De tegenstellingen worden scherper, want er komen steeds meer situaties van verlies-verlies. Dat ziet men bijvoorbeeld ook bij het omgaan met het coronavirus en bij de woningnood.
Oei, het verhaal van Bas van Stokkom geeft onweerlegbaar aan dat Winy Maas een megalomane stoornis ofwel grootheidswaanzin heeft. Die wil hij loslaten op de Eindhovense binnenstad.
Zijn idee om de Catharinakerk boven op een woontoren te plaatsen is een duidelijk symptoom. Daarover heb ik eerder een artikel geplaatst in DSE Nieuws:
https://dse.nl/waarom-die-omslachtige-afbraak-van-de-catharinakerk/
Ook een duidelijk symptoom is zijn idee voor reuring op het Stadhuisplein. De bewoners van de woontorens rondom het plein zullen het voortdurende lawaai van de reuring niet op prijs stellen.
Ook zijn voorgestelde trappen naar de sokkels van de woontorens vormen een duidelijk symptoom. Dat vraagt om ongelukken. Zie het verhaal over een iconische trap in New York:
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/opmerkelijk/artikel/5233028/hudson-yards-vessel-zelfmoordpoging-heropening-maatregelen
Zoals Bob Leenhouwers recentelijk heeft geschreven, is voor het loslaten van zo iemand op de Eindhovense binnenstad, in het bijzonder op de porseleinkast van het Eindhovense erfgoed, het stadsbestuur verantwoordelijk. Net zoals de Republikeinse Partij in de VS verantwoordelijk is voor de opstand in januari 2021 onder Trump.