Liever bestaande bomen dan nieuwe groene daken

Recent werd me verweten dat ik onterecht de deskundigheid en integriteit van onderzoekers in twijfel trok. Het ging om een analyse van de notitie die verband hield met het leefgebied van bevers in de Dommel. Evenmin mocht ik vraagtekens plaatsen bij de onafhankelijkheid van de betreffende onderzoekers, dat zou ik namelijk alleen maar doen omdat de conclusies uit de notitie me niet aanstonden.

Belangenverstrengeling en onafhankelijkheid
Vanochtend openden mijn oren zich dan ook iets verder toen op Radio1, u weet wel Main Stream Media, een aanverwante kwestie besproken werd. Het RIVM had zich een mening gevormd over gezondheidsrisico’s door windturbines waarbij de instantie verzuimde te melden dat een deel van de onderzoeken door de industrie was gefinancierd. En dat is in de wetenschap geen populaire omissie. Voor de volledigheid: het was bij de uitkomsten van de bever-onderzoeken volstrekt helder dat de onderzoeken werden uitgevoerd in opdracht van de projectontwikkelaar en de gemeente. Beide partijen zijn belanghebbende bij een zo snel mogelijke start van de bouw, ongeacht bevers, de magere groenstrook aan de Dommel en om te duwen karakteristieke bomenrij tegenover de Effenaar.

Nog steeds ben ik van mening dat gebrek aan onafhankelijkheid op de loer ligt als 1) een onderzoeker ingehuurd wordt door een partij met grote belangen en 2) diezelfde onderzoeker in een andere hoedanigheid wordt of werd ingehuurd door precies diezelfde partij. Wiens brood men eet, wiens wens men meet. Een onwelgevallige uitkomst betekent namelijk een kleinere kans op een eventuele nieuwe klus of vervolgopdracht. 

Serieuzer onderzoek
Ook een onderzoek -maar dan anders- is beschreven in een publicatie van de KU Leuven. Ofschoon Leuven best een eindje weg ligt ten opzichte van de toekomstige bouwput tussen Effenaar en spoor is er een sterk verband. Vier geleerden van onze eigenste Technische Universiteit Eindhoven en een collega van de Karlsruhe Institute of Technology onderzochten de rol van ‘groen’ als het aankomt op het managen van hittestress; leefbaarheid dus. Voor de volledigheid, de genoemde onderzoekers zijn:

  • Prof.dr.ir. Bert Blocken, Eindhoven University of Technology, NL & KU Leuven, BE
  • Prof.dr.ir. Jan Hensen, Eindhoven University of Technology, NL
  • Prof.dr. Harry Timmermans, Eindhoven University of Technology, NL
  • Dr.ir. Twan van Hooff, KU Leuven, BE & Eindhoven University of Technology, NL
  • Dr. Christof Gromke, Karlsruhe Institute of Technology, D

Het onderzoek spitste zich toe op groene gebouwen en groene straten: ‘Adapting buildings and cities to heat waves: are green solutions the best?’ 

Van Gaal
Het is een aanrader voor wie denkt dat zij/ie groen denkt maar ook voor die mensen die denken dat hij of zij te dom is om het groene gedachtengoed te snappen. Of zoals onze huidige bondscoach ooit zei: “Ben ik nou degene die zo slim is of ben jij nou zo dom?” Onder de vlag van de KU Leuven onderzochten bovenstaande wetenschappers vrij vertaald het antwoord op de volgende vraag:

“Zijn ‘groene’ oplossingen de beste om steden en gebouwen tegen hittegolven te wapenen?”

Vijftig tinten groen
Als ik de Engelstalige conclusieparagraaf vertaal, blijkt dat er vooral een definitieprobleem is. Anders gezegd: welke betekenis koppel je aan het woord ‘groen’. In veel te veel beleidsdocumenten lijken de verschillende betekenissen door elkaar te lopen en wordt er nauwelijks nog verschil gemaakt tussen groen (de kleur), groen (energiezuinig) en groen (duurzaam). Dit vervaagde onderscheid vormt een gevaar aangezien het de kans vergroot dat dure en inefficiënte oplossingen worden ingezet bij het (her)ontwerp van projecten. Wat groen lijkt, blijkt dat niet altijd of misschien hooguit lichtgroen.

Nauwelijks effect
In de focus van het onderzoek is een ‘vergroende’ straat, groene daken en groene gevelbedekking onderzocht. Het gemeten effect op de temperatuur: erg klein. Voor het binnenklimaat hebben groene daken geen enkel effect. De twee meest effectieve maatregelen blijken ook de goedkoopste: externe zonnewering en ventilatie door een raam open te zetten. Beide opties zijn met name in ontwerpen in het noord-westen van Europa meestal niet opgenomen. In plaats daarvan is er een snel toenemende trend: gebouwen worden voorzien van actieve koelsystemen. 

Overigens is ook in isolerend opzicht een begroeid dak tijdens de koudere jaargetijden niet de betere optie. In het geval van een slecht geïsoleerd gebouw zou een groen begroeid dak kunnen leiden tot een kleine reductie van het energieverbruik (verwarming). Maar het is een veel duurdere oplossing dan conventionele isolatiemethodes. 

Afsluitend stellen de onderzoekers: “The above indicates that green roofs and green facades most likely do not deserve a “green” label. The green color in itself is not enough to justify this label.”

Eindhovense praktijk
Wanneer bovenstaand universitair onderzoek serieus genomen wordt dan moet bij elk Eindhovens bouwproject veel strikter gekeken worden naar de compenserende rol van ‘groen’ op dakniveau. De gemeenteraad kon het al eerder leren uit een EHVXL-bijdrage: “Eén boom kan het verkoelend effect van 10 airco’s evenaren”. Dat krijgt een ‘groen’ dak niet voor elkaar, verre van.

‘Kapotgemaakte stadsnatuur compenseren door middel van groene daken’ kan dus naar het rijk der fabelen. Net als eerder de de ‘groene’ energiecentrale op dierlijk vet bij het Pieter van den Hoogenband Topsportbad en de ‘groene’ biomassacentrale in o.a. Meerhoven.

In het geval van Lichthoven/EDGE is aan de plannen te zien dat deze uit een andere tijd stammen. Waar (naast Koning Willem Alexander) moderne Eindhovens ingezetenen hun stad inmiddels associëren met vooruitgang, kennis en design ontwerpt de stad haar nieuwbouw met een blik in de achteruitkijkspiegel. Eindhoven de Gekste, zullen we maar zeggen.


Ter info: 

Wie het onderzoeksverslag zelf wil bestuderen: Adapting buildings and cities to heat waves: are green solutions the best? (Bron: LinkedIn Bert Blocken) 

 

6 reacties

  • Bob

    Ha Peter, prettig dat je de moeite neemt om mijn zienswijzen in diskrediet te brengen. Ten eerste stel ik de onafhankelijkheid ter discussie en stel ik inhoudelijke vragen bij het onderzoek naar het bevergebeuren. Ik stel niet dat de genoemde onderzoekers prutsers zijn of ‘geen flikker wert’.

    Ten tweede is de plataan ongetwijfeld niet de inheemse boomsoort die ik ook nooit pretendeerde te herkennen maar het is 1) wel een karakteristiek rijtje daar bij de Effenaar en 2) deze bomen verkoelen (naar een uitspraak van zowel de onderzoekers hierboven als een EHVXL’er in een digitale inspraak) bij hitte hun directe omgeving tot wel 1,6 graden als het erg warm is. Beide effecten creëer je niet zomaar terug. Los daarvan moet je als Eindhovense burger niet proberen om zelf je eigen boom om te zagen, want dat is altijd moeilijker dan de voorgestelde horizontalizering van de voornoemde platanenrij.

    De bestaande EVZ is al verkleind, net als eerder geruisloos in de Parklaan. Hoe het allemaal kan is niet duidelijk, niet te traceren en dat is, eh, bijzonder.

    Bio-industrie, bomenkap in het amazonegebied en schaliegaswinning zijn allemaal slechte zaken op wereldniveau maar het gebrek aan transparantie en de overvloed aan schijngroen in Eindhoven beschouw ik als een oplosbaarder probleem. Sorry.

    Mooie dag nog,

    Bob

    • Peter

      Bob, dan toch maar even jezelf corrigeren. Je geeft aan dat de deskundigen die het ‘beverrapport’ hebben geschreven niet grondig onderzoek hebben gedaan. Dat zij hun bevindingen uitsluitend ophangen aan een door jou genoemde tamme exemplaar. En dat je dit niet kan extrapoleren naar een potentiële. Daarmee trek je de deskundigheid en diepgang van het onderzoek wel degelijk in twijfel.

      Bovendien is het wel degelijk duidelijk hoe de papieren EVZ in praktijk op locaties smaller is dan gewenst. De papieren EVZ is een streven voor realisatie, waar op locaties onderbouwd van afgeweken kan worden. Op sommige plekken zal het zelfs nooit realiseerbaar worden vanwege infrastructurele obstakels. Bovendien is de EVZ meer dan een groene strook waarvan de waarde afgemeten wordt in de breedte van die strook. Een EVZ kan ook pleksgewijs gerealiseerd worden, waarbij dieren van de ene rustplek naar de andere rustplek hoppen. Denk hierbij aan paddenpoelen. De inrichting en aanwezige vegetatie is dus minstens zo belangrijk als de omvang van een EVZ.

      En ook, zoals je zelf al suggereert, is het hele plan Lichthoven verouderd. Dat geldt ook voor de tijd waarin de EVZ en EHS bedacht is. Inmiddels zijn we er ook achter dat deze ook nadelen voor onze gezondheid kunnen hebben. Waarom dan niet vastklampen aan een oud Lichthovenplan en wel vastklampen aan een oude EVZ gedachte? Ook hier merk ik op dat je selectief met de informatie omspringt, teneinde je eigen belang te dienen.

      Tenslotte is het spijtig dat volwassen bomen moeten wijken. Van die volwassenheid is door kandelaberactiviteiten al lang niets meer van over. De gewenst hittereductie ga je ook niet redden met kandelaberbomen. Deze gaan namelijk nooit meer een volwassen kroon krijgen. Als je eenmaal begint met kandelaberen dan moet je dit jaarlijks of tweejaarlijks blijven herhalen. Van de zo geliefde platanen zijn alleen nog maar wat cultuurboompjes overgebleven. Overigens was nog maar de vraag wie op de Stationstraat kon genieten van het verkoelende effect van deze bomen. De meest gehoorde klacht van anti-hoogbouw fanaten is toch wel de schaduwwerking. Blijkbaar willen mensen graag midden in de brandende zon zitten, dan verkoelend in de schaduw. De meeste Nederlands trekken zomers nog steeds zuidwaarts op zoek naar zon en warmte. Blijkbaar is het nog niet warm genoeg in Nederland.

  • Peter

    Hieraan wil ik nog toevoegen dat platanen één van de minst waardevolle bomen zijn in het kader van biodiversiteit. Het betreft een uitheemse boom die hier van oorsprong niet voorkomt. Er zijn ook zeer weinig (inheemse) dieren en planten die leven van of op de plataan. Vanuit dat oogpunt zou een ander sortiment positiever kunnen bijdragen aan het vergroten van de biodiversiteit langs de nieuwe Gender.

    • Pieter

      Beste Peter.
      Je kunt op het punt van biodiversiteit gelijk hebben, alleen zorgen deze bomen wel voor een lichtdimmende werking wat goed is voor vleermuizen e.d.
      Qua vervuiling in de stad, en Eindhoven is een hele vuile stad, o.a. met heel veel giftigheid in de bodem, is indertijd niet voor niets voor een rij platanen op Strijp-S gekozen en zijn die daar neer gezet.
      Maar in het geval van de bomen op de Stationsweg, die hebben geen schijn van kans.
      De betonnen geul die straks voor Gender moet doorgaan die hier wordt aangelegd, de betonnen nieuwe gebouwen op korte afstand van deze oude bomen, het pompproces tijdens de bouw, betekent het einde voor deze volwassen bomen.

  • Peter

    Bob, het hele idee van een onafhankelijk onderzoek is dat, ongeacht de opdrachtgever, de onderzoekers of deskundigen naar eer en geweten hun bevindingen presenteren. Met deze redenering van jou kan je ook de integriteit van de onderzoekers van de TU/e in twijfel trekken aangezien de hele campus wordt gefinancierd door de overheid en het bedrijfsleven.

    En je kan je eigen integriteit in twijfel trekken, aangezien jij er een belang bij hebt om te onafhankelijkheid van de onderzoekers in twijfel te trekken. Je kan zelfs de klimaatrapporten in twijfel trekken aangezien op dat niveau belangen spelen waar geen mens weet van heeft. Je vaart hiermee op een zee van wantrouwen, waarin je zonder enig bewijs of aanwijzing mensen bij naam en toenaam schaad door hun kennis, vaardigheden en onafhankelijkheid in twijfel te trekken.

    Overigens is je obsessie met het bouwplan Edge selectief en onverklaarbaar. Het is tot driemaal toe aangetoond dat de Bever geen hinder gaat ondervinden. Ook wordt de bestaande EVZ niet verkleind. De bomen die moeten wijken worden gecompenseerd door nieuwe bomen. Bovendien komt de historische Gender weer boven de grond, want vanuit de gedachte van klimaatverandering een positieve bijdrage gaat leveren aan verkoeling, beleving en wateropvang.

    En dan die gekandelaberde platanen. Als je écht betrokken bent bij boombehoud in de stad, dan zou ik je graag eens je mening horen over de grootschalige en systematische kap van volwassen bomen in het kader van ‘overlast’ en ‘onderhoud’. Daar worden volledige boomstructuren preventief gekapt omdat ze te groot zijn geworden, teveel overlast veroorzaken of einde levensduur zijn. En daar staat geen herinrichting of woningbouw tegenover.

    • Pieter

      Beste Peter.
      Je schrijft: “En dan die gekandelaberde platanen. Als je écht betrokken bent bij boombehoud in de stad, dan zou ik je graag eens je mening horen over de grootschalige en systematische kap van volwassen bomen in het kader van ‘overlast’ en ‘onderhoud’. Daar worden volledige boomstructuren preventief gekapt omdat ze te groot zijn geworden, teveel overlast veroorzaken of einde levensduur zijn. En daar staat geen herinrichting of woningbouw tegenover.”
      1. Waar vindt dit dan allemaal concreet plaats Peter?
      2. Moet je zelf misschien niet schrijven, want ik vind dit een goed onderwerp.
      3. Moet je die vraag niet in eerste instantie aan Trefpunt Groen Eindhoven stellen?

Laat een antwoord achter aan Peter Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *